Bionomia i produktywność larw Pamphilius vafer (L.), Cimbex connata (Schr.), Monosoma pulverata (Retz.), (Hymenoptera, Symphyta)

Abstract

Przedmiotem badań tej pracy były larwy trzech gatunków rośliniarek: Pamphilius vafer /L./ Cimbex connata /Schr./ i Monosoma pulverata /Retz./, żyjące na olszy /Alnus Mull./. W doborze gatunków kierowano się z jednej strony odmiennością ich biologii i zachowań, z drugiej różnicą w rozmiarach ciała i zapotrzebowaniu na pokarm, jako czynnikach mających istotny wpływ na wielkość produkcji larwalnej. Nieobojętnym w wyborze był ponadto fakt, że P.vafer, C.connata i M.pulverata należą do gatunków pospolicie występujących. Wytypowane gatunki różnią się stanowiskiem systematycznym, bowiem każdy z nich wchodzi w skład innej rodziny; - P.vafer do Pamphilliidae, C.connata do Cimbicidae, a M.pulverata do Tenthredinidae, podrodziny Blennocampinae. Na pozycję systematyczną rzutują cechy morfologiczno-biologiczne, określające swoisty charakter każdego z trzech omawianych gatunków. Z punktu widzenia filogenetycznego P.vafer jest przedstawicielem pierwotnej grupy Orthandria, gdy C.connata i M.pulverata należą do Strophandria; przy czym rodzina Cimbicidae jest pierwotniejsza w stosunku do Tenthredinidae. W oparciu o wcześniej opracowane zagadnienia związane z morfologią, biologią i behawiorem /Pieronek 1978, 1979a, 1979b, 1980/, postanowiono zająć się zależnościami pokarmowymi oraz oceną produkcji i bioenergetyką larw wymienionych gatunków, celem określenia ich udziału w krążeniu materii. Wcześniejsze zbadanie bionomii i morfologii tych gatunków było niezbędne z powodu braku w literaturze pełniejszych danych z tego zakresu, a przy potrzebie uwzględnienia w badaniach ekologicznych. W zakresie badań nad produkcją i bioenergetyką, do bezpośrednich pomiarów wytypowano trzy wielkości; 1) ilość spożytego pokarmu, czyli konsumpcję (C), 2) ilość wydalanych fekaliów (F), oraz 3) biomasę tj. produkcję (P). Pośrednio natomiast, określano asymilację (A) i koszty metabolizmu (R). Za miarę wielkości mierzonych przyjęto suchą masę, którą po spaleniu, wyrażano w kaloriach (cal), uznając, że jest to najbardziej porównywalna miara produkcji. Postanowiono ponadto zbadać wpływ rodzaju pokarmu na konsumpcję, wydalanie i produkcję, stosując jako dietę, dwa rodzaje pokarmów, tj. liście olszy czarnej [Alnus glutinosa ( L.) Gaertn.] i szarej [Alnus incana (L.) Mnch.].