| dc.description.abstract | Zygmunt Witalis Zaremba aktywnie uczestniczył w działalności polskiego ruchu socjalistycznego w latach 1917 - 1967. Należał niewątpliwie do wybitnych postaci Polskiej Partii Socjalistycznej. W okresie międzywojennym współkształtował doktrynę ruchu socjalistycznego - szczególnie w kwestii ekonomicznej. W latach II wojny światowej, a także później, na emigracji współtworzył generalne opcje polityczne socjalistów. Piastował szereg ważnych funkcji w PPS okresu międzywojennego, w WRN w okupowanym kraju. Na wychodźstwie aktywnie uczestniczył w pracach Międzynarodówki Socjalistycznej. Kierował w latach 1947 - 1967 pracami Rady Centralnej PPS na emigracji.
Mimo tego była to postać przez polskich historiografów lat 1945 - 1975 w zasadzie pomijana lub przedstawiana w nader nieobiektywnym świetle. Ten wybitny socjalista, autor kilkunastu książek i broszur, kilku tysięcy artykułów - na mocy decyzji "oficjalnej" historiografii miał odejść w zapomnienie. Kierowany był tam przez tych, dla których jego poglądy polityczne były nie do zaakceptowania.
Ten stan rzeczy uległ pewnej zmianie w drugiej połowie lat siedemdziesiątych. Wówczas postać Z. Zaremby doczekała się pierwszych zobiektywizowanych ocen. Została zauważona. Zawdzięczać to należy młodszemu pokoleniu badaczy historii polskiego ruchu robotniczego: J. Tomickiemu, M. M. Drozdowskiemu, M. śliwie, T. Głowackiemu, T. Więchowi, St. S. Nicieji i wielu innym.
Jednak - do tej pory - nie opracowano pełnej biografii Z. Zaremby. Jeszcze skromniej przedstawia się stan badań nad publicystyką i dorobkiem teoretycznym autora "Demokracji społecznej". A przecież postać ta i jej poglądy w pełni zasługują na przybliżenie współczesnemu czytelnikowi.
Bardzo szeroki krąg zainteresowań Z. Zaremby, w konfrontacji z ograniczonymi możliwościami wydawniczymi, zmusił autora do przedstawienia tylko zasadniczych elementów biografii intelektualnej polityka. Po pierwsze - choć z żalem - pominięto lub tylko zasygnalizowano publikacje działacza o czysto wspomnieniowym charakterze. Mając propagandowy charakter, zasługują one wprawdzie na przypomnienie, ale nie wnoszą niczego nowego do polskiej historiografii. Po drugie - pominięte zostały rozważania twórcy "Sekretu zwycięstwa" na temat organizacji nowoczesnej partii politycznej. Jego bowiem uwagi, inspirujące w latach dwudziestych, wydają się dzisiaj oczywiste. Po trzecie - mając do wyboru analizę kilkunastu artykułów bądź pracy zwartej, poświęconej tej samej problematyce, skoncentrowano się na tej drugiej. Szczególnie wtedy gdy książka lub broszura powtarzała i uogólniała refleksje zawarte w drobniejszych, wcześniejszych publikacjach. A po czwarte, autor niniejszej biografii - będąc zmuszonym do przedstawienia poglądów Z. Zaremby na węższym, niż chciałby, tle historycznym i w węższym, niż pragnąłby, zakresie - ograniczył kontekst historyczny do niezbędnych informacji. Do niezbędnego minimum ograniczona została także analiza porównawcza, choć starano się wyartykułować główne różnice bądź zbieżności w poglądach Zaremby i innych osób czy grup związanych z ruchem socjalistycznym.
W konstrukcji pracy zastosowano układ chronologiczny. Wyjątek stanowi rozdział pierwszy, szkicujący polityczną biografię działacza. W doborze materiałów starano się uwzględnić wszystkie dostępne źródła. Niestety, nie zachowały się po Z. Zarembie materiały archiwalne. Pozostała natomiast bardzo bogata spuścizna publicystyczna i - po części -
teoretyczna. Składa się na nią kilkanaście prac zwartych - książek i broszur, i ponad tysiąc artykułów. Zachowały się także stenogramy mów sejmowych. Sporządzono - choć nie w całości wykorzystano - pełny zestaw publicystyki z lat 1917 - 1945 oraz wszystkich prac zwartych z lat 1917 - 1967. Z powodu ograniczeń wydawniczych nie został on jednak zamieszczony w niniejszej edycji. | pl_PL |
