Wpływ określonych pestycydów na zmiany aktywności wybranych enzymów cyklu glikolitycznego

Abstract

W przeprowadzonych badaniach podjęto próbę uzyskania odpowiedzi na temat stopnia wrażliwości i ewentualnej odpowiedzi metabolicznej organizmu myszy na toksyczne i działające według różnych mechanizmów pestycydy. Eksperyment przeprowadzono w 3 fazach obrazujących wpływ różnych pod względem zastosowania, charakterystyki chemicznej i toksykologicznej pestycydów na wybrane wskaźniki biochemiczne. Przebadano wpływ jednorazowych i chronicznych dawek Pirimoru 50 DP (insektycyd karbaminianowy), Tenoranu 50 WP (herbicyd fenylomocznikowy) i Cynkomiedzianu (fungicyd etylenobisdwutiokarbaminianowy) na zawartość glukozy w surowicy krwi i aktywność aldolazy oraz dehydrogenazy mleczanowej w wątrobie i nerkach zwierząt obu płci. Ogółem badania przeprowadzono na 1120 myszach, którym podawano domięśniowo Pirimor 50 DP w dawce jednorazowej 40,48 mg/kg oraz w dawkach chronicznych 20 mg/kg jako dawka dzienna. Tenoran 50 WP podawano w dawce jednorazowej 240 mg/kg oraz w dawce dziennej przy ekspozycji chronicznej 100 mg/kg. Dawka jednorazowa podczas iniekcji Cynkomiedzianem wynosiła 125 mg/kg natomiast dawki chroniczne 62,5 mg/kg. Pomiary zawartości glukozy w krwi oraz aktywności enzymów cyklu glikolitycznego wykonano po 1,3,6,12,24,48 i 72 godzinach od chwili podania Tenoranu 50 WP i Pirimoru 50 DP w dawce jednorazowej oraz po 3,5,7 i 14 dniach chronicznej ekspozycji. Natomiast w przypadku Cynkomiedzianu analizę wymienionych parametrów biochemicznych przeprowadzono po 1,3, i 24 godzinach od jednorazowej iniekcji i po 3,7 i 14 dniach chronicznego podawania pestycydu. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że Pirimor 50 DP w zastosowanych dawkach i wybranych przedziałach czasowych wywołuje wzrost zawartości glukozy w krwi oraz aktywności badanych enzymów glikolitycznych w analizowanych narządach zarówno u samców jak i samic myszy. Zmiany badanych parametrów po chronicznej 14-dniowej ekspozycji mają charakter najgłębszy. Podanie Tenoranu 50 WP w zastosowanej dawce jednorazowej i w analizowanych przedziałach czasowych wywołało niewielkie zmiany badanych wskaźników wyrażone w procentach poziomu kontroli. Podczas chronicznej ekspozycji na herbicyd stwierdzono wysoki potencjał glikolityczny wątroby i nerek oraz efekt hiperglikemii, najwyraźniej zaznaczone po 14 dniach ciągłej ekspozycji. Podanie Cynkomiedzianu w zastosowanych dawkach wywołało zróżnicowaną odpowiedź metaboliczną w przypadku dawek jednorazowych i chronicznych. Maksymalny wzrost zawartości glukozy w krwi i aktywności aldolazy oraz LDH w wątrobie i nerkach po jednorazowej iniekcji fungicydu zanotowano po 1 godzinie od chwili podania związku. W przypadku dawek chronicznych wyraźny efekt hypoglikemii oraz obniżenie potencjału glikolitycznego badanych narządów wyrażone spadkiem aktywności enzymów wykazano po 14 dniach chronicznej ekspozycji. Stwierdzono jednocześnie, że zmiany zawartości glukozy w surowicy krwi oraz aktywności aldolazy i LDH w badanych narządach u myszy eksponowanych na podawany insektycyd, herbicyd i fungicyd zależą od czasu ekspozycji i wielkości dawki podawanych pestycydów. Analiza matematyczna uzyskanych wyników metodą regresji liniowej pozwoliła stwierdzić występowanie dodatniej korelacji pomiędzy aktywnością aldolazy i LDH w wątrobie, potwierdzonej statystycznie u samców eksponowanych jednorazowo na Pirimor 50 DP i samic poddanych chronicznej 14-dniowej ekspozycji na Cynkomiedzian. Zaobserwowano jednocześnie nieznaczne różnice w reaktywności myszy obu płci (samce/samice) na zastosowane obciążenie.