| dc.description.abstract | W pracy przyjęto generalne założenia, że komunikacja autobusowa jest układem otwartym. Zatem dynamiczne
przeobrażenia gospodarcze, demograficzne i socjologiczne zachodzące w kraju winny znaleźć wyraz w stanie sieci oraz
usług komunikacji. Z drugiej strony, w infrastrukturze tej komunikacji dostrzega się jeden z ważnych czynników
wywierających wpływ na ruchliwość mieszkańców.
Mając na uwadze powyższe założenia, określono główne cele pracy:
1. ukazanie zmian w rozmieszczeniu i roli komunikacji autobusowej w Polsce,
2. zbadanie współzależności między komunikacją autobusową a niektórymi innymi elementami przestrzeni
geograficznoekonomicznej.
Zakres merytoryczny pracy jest złożony. Obok składników komunikacji autobusowej, uwzględniono w pracy wybrane
elementy geograficznoekonomiczne, a także geograficznofizyczne. Oczywiście, analiza ich i szerzej rozumianego
otoczenia komunikacji autobusowej nie jest w pełni kompleksowa. Ograniczenie jej podyktowane zostało w poważnym
stopniu stanem źródeł i wyjściowych danych źródłowych, zmianami administracyjnymi /które ograniczyły możliwość
prowadzenia pewnych analiz porównawczych/ i założeniami pracy. Z tych też powodów zwrócono uwagę przede wszystkim
na stosunki demograficzne, które - jak się wydawało - w sposób istotny oddziałują na procesy przemian w komunikacji
autobusowej. Poza tym poddano zwięzłej charakterystyce rozmieszczenie przemysłu w Polsce. Przyjęto, że główne
szlaki i węzły komunikacji wykształcają się m.in. pod wpływem form koncentracji terytorialnej przemysłu, które z
zasady zespalają się z siecią osadniczą.
Zwrócono baczną uwagę na stan i rozmieszczenie dróg w Polsce. Rozpatrywano te zagadnienia w dwóch aspektach:
możliwości wykorzystania dróg dla potrzeb linii autobusowych oraz wpływu elementów przestrzeni
fizycznogeograficznej na sprawność funkcjonowania komunikacji.
Zasadnicza jednak część pracy obejmuje analizę głównych składników sieci komunikacji autobusowej oraz występującego
na niej ruchu autobusowego. Przedmiot zainteresowania w ramach badań nad siecią komunikacji stanowią drogi pokryte
liniami autobusowymi oraz punkty będące miejscami wyzwalającymi ruchliwość mieszkańców. Szczególnie wyeksponowano
przy tym węzły autobusowe, które mogą stanowić ważne ogniwo w badaniach nad komunikacją autobusową w ogóle. W ich
rozwoju bowiem i przeobrażeniach ujawnia się skala przemian zachodzących w komunikacji oraz rola, jaką spełnia ona
w organizacji współczesnego życia.
Mając na uwadze prawidłowość polegającą na dążeniu ludności do wiązania ze sobą możliwie najkrótszymi liniami
/drogami/ komunikacyjnymi wszystkich punktów osadniczych, w wyniku czego tworzą się węzły, poszukiwano związków
między typami węzłów komunikacji autobusowej a wielkością i funkcjami ośrodków osadniczych.
Na dalszym etapie postępowania badawczego chodziło także autorce o uchwycenie związków między komunikacją
autobusową a różnymi typami przestrzeni geograficznoekonomicznej. Problem ten starano się częściowo rozwiązać
poprzez zwrócenie uwagi na rodzaje usług komunikacji oraz rozmieszczenie sieci w obszarach przemysłowych,
uprzemysławianych i rolniczych .
Terytorialny zakres pracy obejmuje w zasadzie całą Polskę. W celu wykazania zróżnicowania terytorialnego
komunikacji wiele zagadnień ujmowano z uwzględnieniem obecnego podziału administracyjnego kraju oraz zasięgu
okręgowych przedsiębiorstw PKS.
Pod względem zakresu czasowego praca obejmuje okres Polski Ludowej i w zasadzie zamyka się na 1975 r. Część
zagadnień ujęto w trzech wybranych przekrojach czasowych i odniesiono je do 1948 r., 1955 r., 1975 r. Ponadto z
przyczyn obiektywnych /do których zaliczyć głównie należy zmiany administracyjne w kraju/, niektóre problemy pracy
przedstawiono statycznie, ograniczając je do 1975 r. Wyjątkowo tylko nawiązywano do sytuacji lat późniejszych.
Temat pracy rozwinięty został głównie w oparciu o źródła oryginalne publikowane /np. rozkłady jazdy Państwowej
Komunikacji Samochodowej, wydawnictwa Głównego Urzędu Statystycznego/ oraz nie publikowane, które zebrano w
Centralnym Zarządzie PKS w Warszawie, a także w niektórych podległych mu przedsiębiorstwach terenowych. Ponadto w
opracowaniu wykorzystano własne badania i obserwacje terenowe, częściowo prowadzone w ramach prac Komitetu Badań
Rejonów Uprzemysławianych Polskiej Akademii Nauk. Do analizy zagadnień,a także konfrontacji pewnych ustaleń i
wniosków wykorzystano również niektóre prace magisterskie wykonane pod kierunkiem autorki.
Część pracy związana z elementami pozakomunikacyjnymi oparta została na literaturze oraz tematycznych mapach,
głównie Narodowego atlasu Polski. | pl_PL |
