Dziedzictwo praindoeuropejskie w staropolszczyźnie – rzeczowniki

Abstract

Celem rozprawy był systematyczny opis staropolskich rzeczowników pod kątem etymologicznym oraz wskazanie udział u dziedzictwa praindoeuropejskiego w kształtowaniu się leksykonu średniowiecznej polszczyzny. Podstawą materiałową były 564 rzeczowniki odziedziczone z epoki praindoeuropejskiej. Residua praindoeuropejskie podzielono na 3 grupy w zależności od rodzaju i liczby dokładnych odpowiedników w innych językach indoeuropejskich: 1. Kontynuanty bezpośrednie Posiadają co najmniej dwa dokładne comparanda w innych językach indoeuropejskich (spoza grupy bałtosłowiańskiej). 2. Kontynuanty potencjalnie bezpośrednie. Posiadają tylko jedno dokładne comparandum w innym języku indoeuropejskim (spoza grupy bałtosłowiańskiej). 3. Kontynuanty pośrednie: a. bałtosłowiańskie, mające dokładne odpowiedniki jedynie w językach bałtyckich i słowiańskich, b. prasłowiańskie, mające dokładne odpowiedniki jedynie w językach słowiańskich. Praca pokazuje, jak duży wpływ na kształtowanie się leksykonu staropolskiego miało dziedzictwo praindoeuropejskie. Choć grupa wyrazów bezpośrednio odziedziczonych z praindoeuropejszczyzny jest mała (72 leksemy), to jednak znacząca ilość derywatów opartych na rdzeniach praindoeuropejskich (492 leksemy) świadczy o ścisłych związkach staropolszczyzny z epoką najstarszą.

The purpose of the dissertation was the systematic description of the Old Polish nouns regarding their etymology and the investigation of the amount of inherited lexemes in the process of the shaping of the lexicon of the medieval Polish language. The material basis of the dissertation consisted of 564 nouns inherited from the Proto- Indo-European stage. The Proto-Indo-European residues were divided into 3 groups depending on the number and type of the exact cognates in the other Indo-European languages: 1. Immediate continuants. They have at least two exact cognates in the other Indo-European languages (excluding the Balto-Slavic group). 2. Potentially immediate continuants. They have only one exact cognate in the other Indo-European languages (excluding the Balto-Slavic group). 3. Intermediate continuants: a. Balto-Slavic continuants. They have exact cognates only in the Baltic and Slavic languages, b. Proto-Slavic continuants. They have exact cognates only in the Slavic languages. The dissertation shows the significant influence of the Proto-Indo-European inheritance on the forming of the Old Polish lexicon. Although the words directly inherited from the Proto-Indo-European stage are not numerous (72 lexemes), most of the derivatives based on the Proto-Indo-European roots (492 lexemes) indicates the indirect relations between the Old Polish stage and the oldest stage of the development of the Indo-European languages.