Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 107. Studia Linguistica 6, Dialog z tradycją, część 1

Abstract

Dynamika współczesnych przemian cywilizacyjnych objawiająca się powstaniem społeczeństwa informacyjnego i nowych technik przekazu, ujawnienie się mechanizmów globalizacyjnych oraz ekspansja wzorców kultury masowej składają się na zespół procesów, które znajdują wyraźne odbicie w szeroko pojętej przestrzeni komunikacji międzyludzkiej. Jest to zarazem kompleks zjawisk zachęcający do podjęcia interdyscyplinarnej dyskusji nad polskimi doświadczeniami w tym względzie, do poszukiwań odpowiedzi na pytania o miejsce tradycji w tych przemianach, a także do wskazania zagrożeń, jakie niesie z sobą jednostronnie pojęty zachwyt nowoczesnością, czy wreszcie do znajdowania sposobów łączenia owych sprzeczności oraz eksponowania tego, co tradycyjne i zarazem wspólne. Jedną z prób wyjścia naprzeciw potrzebie tego rodzaju dyskusji jest dwuczęściowa publikacja Dialog z tradycją. Kluczowe i jednocześnie tytułowe słowo „dialog” czyni ową refleksję otwartą na różne spojrzenia i odniesienia do tradycji. Tę bowiem chcemy postrzegać jako twórcze dziedzictwo, a nie wyłącznie zamknięty klamrą czasu obszar zjawisk i doświadczeń minionych. Do tak pojętej debaty zaproszenie przyjęli przedstawiciele różnych dyscyplin, reprezentujący kilka krajowych ośrodków akademickich: od filologów językoznawców i literaturoznawców po badaczy zajmujących się teoretycznymi i praktycznymi zagadnieniami medioznawczymi i kulturowymi. Dzięki udziałowi w tej inicjatywie także reprezentantów zagranicznych placówek naukowych (Białoruś, Słowacja, Ukraina) możliwe stało się rozszerzenie dyskusji o inne niż tylko polskie doświadczenia. Podstawową i najliczniej reprezentowaną domenę tematyczną tworzą opracowania ujmujące zagadnienie tradycji w perspektywie lingwistycznej: od próby jej zdefiniowania po rozliczne egzemplifikacje materiałowe tytułowej formuły dialogu z tradycją. Szczegółowe omówienie znalazły tu wielorakie płaszczyzny oglądu zarówno polszczyzny ogólnej, jak i jej różnych odmian funkcjonalnych, zawodowych i regionalnych. Ta partia materiałów składa się na pierwszą część publikacji Dialog z tradycją, wydanej jako szósty tom rocznikowej serii „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”. Z kolei zrodzona w ramach tej dyskusji literaturoznawcza część opracowań przybliża miejsce i sposoby odwołań do tradycji w praktyce literackiej u wybranych twórców rodzimych i obcojęzycznych. Wreszcie krąg osobny, niezwykle istotny dla ukazania i zrozumienia współczesnych procesów i przemian kulturowych, tworzy zespół prac spoglądających na zagadnienie tradycji przez pryzmat zjawisk medialnych oraz najnowszych form komunikacji społecznej. Te zaś obszary tematyczne wypełniają zawartość siódmego tomu krakowskich „Studia Linguistica". Zachęcając do lektury obydwu partii niniejszej publikacji, żywimy jednocześnie nadzieję, że choć w części przyczyni się ona do zrozumienia wielu złożonych problemów współczesności oraz wzbudzi pragnienie poszukiwania i podtrzymywania koniecznej więzi z przeszłością w imię najlepiej pojętego dialogu z tradycją.