James Ensor ou le piège du masque

Abstract

W masce i maskaradzie, wszechobecnych motywach malarstwa Jamesa Ensora, zawarte j est paradoksalne przesłanie; nie służą one zakryciu, przeciwnie obnażaj ą hipokryzję jednostki i społeczeństwa, są wyrazem zafałszowanej powszechnie tożsamości. Sugestywność przewrotnego zamysłu mistrza z Ostendy ma swoje korzenie w kulturze ludowej, odwołuje się też do wielkiej tradycji malarstwa flamandzkiego (Bosch, Brueghel). Demaskatorska wizja świata, choć nie wolna od doktrynalnych przesłanek, uznawana jest powszechnie za na tyle nowatorską, iż jej autora obwołano jednym z prekursorów sztuki XX wieku. Okazuje się ona również źródłem inspiracji literackiej. W dramatach M. de Ghelderode'a czy opowiadaniach G. Prevota odnaleźć można literalne odniesienia.