Wykorzystanie materiałów środowiskowych w pracy dydaktyczno-wychowawczej z uczniami klas I-III (na podstawie badań przeprowadzonych w Szkole Podstawowej nr 8 im. Powstańców Wielkopolskich w Lesznie w latach 1976-1979)

Abstract

Praca niniejsza powstała w wyniku planowych zajęć doktoranckich, prowadzonych w Instytucie Nauk Pedagogicznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Założenia metodologiczne badań oraz fragmenty opracowania były dyskutowane w zespole doktorantów Instytutu, za co składam Im serdeczne podziękowanie. Uczucia głębokiej wdzięczności pragnę wyrazić mojemu Promotorowi doc. dr Janinie Długosz, której pomocy naukowej ta praca szczególnie wiele zawdzięcza. Równie serdecznie dziękuję Recenzentowi pracy prof.dr hab. Janowi Kulpie za cenne uwagi, pozwalające usunąć niektóre braki mej pracy. Wyrażam również podziękowanie dr Stefanowi Dylągowi za życzliwe rady, dzięki którym mogłam tę pracę napisać. Dziękuję także Kolegom Nauczycielom ze Szkoły Podstawowej nr 8 w Lesznie za współpracę, umożliwienie wykorzystania swoich doświadczeń i pomoc w przeprowadzeniu zaplanowanych badań. Praca niniejsza składa się z sześciu rozdziałów poprzedzonych wstępem, w którym omówiono cel badań i jego główne założenia. W rozdziale I przedstawiona została analiza tych prac, które rozpatrują wpływ środowiska na proces dydaktyczno- wychowawczy. Celem tego dość obszernego rozdziału jest wyjaśnienie najważniejszych, zdaniem autorki, spraw poruszanych w literaturze. Zakres omawianych problemów jest stosunkowo duży, gdyż starano się ukazać podstawowe składniki środowiska, metody i zasady poznawania środowisk oraz oddziaływanie szkoły i nauczyciela na środowisko. Przeanalizowano działalność szkoły środowiskowej ze szczególnym uwzględnieniem zajęć pozalekcyjnych. W rozdziale tym dokonano również charakterystyki procesu dydaktyczno-wychowawczego w klasach I-III. Rozdział II dotyczy wiadomości uczniów klas I-III o życiu społecznym i środowisku w świetle postulatów programów nauczania szkoły powszechnej, programu ośmioklasowej szkoły podstawowej oraz programu nauczania dziesięcioletniej szkoły średniej. Rozdział III zawiera ogólną charakterystykę przeprowadzonych badań ze szczególnym uwzględnieniem źródła, miejsca i przebiegu badań oraz metod pracy zastosowanych przy zbieraniu i opracowywaniu uzyskanych materiałów. Kolejny rozdział poświęcono omówieniu środowiska okolicznego i lokalnego szkoły oraz środowiska rodzinnego badanych uczniów. W dalszej części rozdziału czwartego dokonano ogólnej charakterystyki badanej zbiorowości. Uwzględniono przy tym warunki wspólne dla dzieci ze środowiska leszczyńskiego oraz indywidualne warunki środowiskowe danego dziecka. Rozdział V eksponuje wykorzystanie materiałów środowiskowych w pracy dydaktyczno-wychowawczej na szczeblu nauczania początkowego. Opisane zostały różne sposoby wykorzystania środowiska przyrodniczego, kulturowego i społecznego regionu leszczyńskiego oraz ich efektywność. Ostatni rozdział przeznaczono na omówienie wykorzystania materiałów środowiskowych w zakresie pozalekcyjnej działalności szkoły. Obejmuje ona pracę świetlicy szkolnej, organizację zuchową i działalność kół zainteresowań na terenie Szkoły Podstawowej nr 8 w Lesznie. Zakończenie zawiera zestawienie ważniejszych, zdaniem autorki, wniosków wyprowadzonych na podstawie badań. W części końcowej praca zawiera wykaz tabel i rysunków, aneksy oraz bibliografię.