"Porozumienie bez przemocy" jako metoda przezwyciężania sytuacji kryzysowych i zapobiegania konfliktom

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie zasadniczych zasad zawartych w M.B. Rosenberga koncepcji „porozumienia bez przemocy” (PBP) oraz ukazanie jej przydatności - poczynając od interwencji w sytuacjach konfliktowych, a kończąc na szeroko rozumianej profilaktyce. Koncepcja PBP jest syntezą doświadczeń M.B. Rosenberga jako trenera i mediatora w sytuacjach konfliktowych. Podobnie jak jego nauczyciel, C. Rogers, zakłada on, że naturalną zdolnością i skłonnością człowieka jest współodczuwanie (compassion) uczuć i potrzeb innych ludzi, podobnie jak swoich własnych. Nasza kultura tłumi jednak te naturalne zdolności. Sam język oferuje wiele gotowych wyrażeń, które blokują naturalne współodczuwanie, gdyż przesycone są ocenami moralnymi, oceniającymi porównaniami, interpretacjami i klasyfikacjami. Ponadto wiele wypowiedzi sugeruje (np. wskutek bezosobowej formy) brak osobistej odpowiedzialności nadawcy za treść formułowanych komunikatów. Autor PBP proponuje zatem czterofazowy model empatycznej komunikacji, bez przemocy i manipulacji, który stanowi podstawę prowadzonych przez niego szkoleń. Są to: 1) obserwowanie bez oceniania, 2) rozpoznawanie i wyrażanie uczuć, 3) wiązanie aktualnie przeżywanych uczuć z potrzebami (wartościami, pragnieniami), 4) formułowanie konkretnych próśb (ale nie żądań).