Zastosowanie gier komputerowych w rozwijaniu zdolności poznawczych dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym

Abstract

Tematem rozprawy doktorskiej było: „Zastosowanie gier komputerowych w rozwijaniu zdolności dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym”. Głównym celem badań było zbadanie związku wykorzystanie gier komputerowych z rozwojem wybranych zdolności poznawczych: analizy i percepcji wzrokowej, orientacji w schemacie ciała, orientacji w przestrzeni, myślenia przyczynowo - skutkowego, zdolności motorycznych oraz zdolności matematycznych. W badanej grupie były prowadzone zajęcia z wykorzystaniem gier komputerowych DrOmnibusa Edukacja Włączająca, która została przeznaczona jest dla dzieci z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną. Praca została podzielona na trzy części. W pierwszej znalazły się teoretyczne podstawy badań. Druga część, metodologiczna skupia wszelkie założenia metodologiczne i ostatnia część empiryczna, została poświęcona analizie i interpretacji badań własnych. W rozdziale pierwszym przybliżono koncepcje niepełnosprawności oraz ich ewolucję. Ukazano istniejące modele niepełnosprawności na przełomie wieków. Rozdział drugi jest pewnego rodzaju przeglądem stanowisk, podczas którego wyłania się definiują pojęcia niepełnosprawności intelektualnej. Sklasyfikowano tu również niepełnosprawność intelektualna, omówiono etiologię oraz jej przyczyny. Trzeci, szczegółowo charakteryzuje osoby z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną z uwzględnieniem czynności: orientacyjno-poznawczych, rozwoju mowy, czynności emocjonalno-motywacyjnych oraz ich rozwoju społecznego. Kolejny, opisuje możliwości edukacyjne osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym. Zwraca szczególną wagę na szybko podjęte działania terapeutyczno-edukacyjne: zaczynając od zajęć z wczesnej interwencji lub zajęć z wczesnego wspomagania rozwoju dziecka po kolejne etapy edukacyjno-rewalidacyjno-wychowawcze. W rozdziale tym zostały przytoczone akty prawne dotyczące szkolnictwa specjalnego dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym. Ostatni rozdział opisuje role gier i zabaw w rozwoju poznawczym dzieci. Jest przeglądem rodzaju gier komputerowych proponowanych przez różne firmy, ze szczególnym uwzględnieniem gier przeznaczonych dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. W rozdziale tym, została również omówiona metodyka tworzenia gier według DrOmnibusa. Część druga zawiera opis koncepcji badań własnych. Zawarto tu cele i problematykę badań, hipotezy, zmienne oraz ich wskaźniki, opis grupy badawczej, jak również sposób organizacji i przebieg badań. Część trzecia, opisuje strategie zastosowane w badaniach oraz przedstawia istotne w kontekście analizy danych i teorii jej interpretacji. W rozdziale tym została również przedstawiona analizę materiału badawczego, zebranego podczas badań w Placówce, do której uczęszczały dzieci. Poszczególne rozdziały stanowią odpowiedz na postawione problemy badawcze. Dzięki analizie statystycznej uzyskano w moim przekonaniu złożony obraz związku gier komputerowych z wybranymi funkcjami poznawczymi dziecka jakie występują pomiędzy poszczególnymi czynnikami. Przeprowadzone badania wydają się kluczowe dla systemu edukacji. Obrazują zmiany w rozwoju funkcji poznawczych podczas tradycyjnych zajęć, a zajęć prowadzonych z wykorzystaniem tabletów z odpowiednio przygotowanymi grami komputerowymi. Umożliwiają również wyznaczanie bardziej szczegółowych kierunków badawczych i szerszego poznania procesów znaczących w rozwoju zdolności funkcji poznawczych osób z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną.

The topic of this Doctor Thesis is: „Using computer games to develop the skills of children with moderate mental retardation”. The main aim of the research was investigating the link between using computer games and the development of the chosen cognitive skills: visual perception and analysis, body orientation, spacial orientation, causative-effect thinking model, motorical and mathematical skills. The subject group was exposed to the classes with DrOmnibus Inclusive Education computer games which are dedicated for children with moderate mental retardation. The paper is divided into three parts. The first part presents the theory. The second part presents methodological assumptions. The final part is dedicated to the analysis and interpretation of the research. In the first part, the conception of the mental retardation and ith evolution is described. The existing models of retardation within time periods are presented. The second part is the overview of the attitudes which leads to the definition of the mental retardation. The retardation is classified here as well as the stiology and its causes. The third part describes people with moderate mental retardation in detail, including orientation-cognitive skills, speech development, emotional-developmental actions and their social development. The next chapter describes the educational skills of people with moderate mental retardation. It puts an impact on the early implemented terapeutical and educational actions: from the early stat suport classes throughout the next educational, revalidational and development periods. The legal acts concering special education of the pupils with moderate mental retardation are presented here. The final chapter describes the impact of the games nad fun in the childrens’ cognitive development. It investigates various games offered by companies with a special taking into account the games for pupis with mental retardation. The methodology of creating games by DrOmnibus is also discussed here. The second part is a description of the conducted research. The aims, main problems, hypothesis, data, description of the subject group and the organisation model of the research are presented here. The third part describes the strategies used and presents the important issues as far as the analysis is cocnerned. The analysis of the research outcomes is presented.the chapters provide the answer to the research questions. In my opinion, due to the statistical analysis, the link between the computer games and the mentioned development functions are shown. The posed questions seem crucial for the educational system. The show the changes in the development of the cognitive functions during traditional classes as well as the classes using tablets with the properly adjusted computer games. What is more, they enable creating more detailed research issues and gaining a broader knowledge about the development of the cognitive skills of people with moderate mental retardation.