Psychologiczne rozumienia wolności : przegląd prób konceptualizacyjnych

Abstract

Naukowy namysł w psychologii nad zjawiskiem wolności ma skomplikowaną historię. Wolność jest pojęciem trudnym do zdefiniowania w psychologii, a proces operacjonalizacji pojęcia napotyka sporo problemów. Osiągnięty stan wiedzy na temat wolności w psychologii wskazuje na to, iż kolejne szkoły psychologiczne albo zdecydowanie upraszczają problem wolności człowieka, odrzucając wolność i przypisując ją zachowaniu lub środowisku zewnętrznemu, albo czynią wolność zjawiskiem nazbyt homogenicznym. Teorie psychologiczne dotyczące wolności osobistej nie są monolitem. Artykuł poświęcony jest koncepcjom teoretycznym dotyczącym wolności. Autor przedstawia najważniejsze z dotychczas istniejących teorii psychologicznych, w obrębie których opisane zostają podejścia do podejmowania problematyki wolności.

Academic thoughts on the phenomenon of freedom have a complicated history in psychology. Freedom is a difficult concept to define in psychology and the process of the operationalization of the concept encounters many problems. The current state of knowledge of freedom in psychology indicates that successive psychological schools either definitely oversimplify the issue of human freedom, rejecting freedom and attributing it to behavior or the external environment, or they make freedom too homogeneous a phenomenon. Psychological theories on personal freedom are not monolithic. The article is entirely devoted to theoretical concepts concerning freedom. The Author presents the most important psychological theories and describes approaches to the issues of freedom within these theories.