Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 205. Studia de Cultura 8 (2). Cyfrowa humanistyka

Abstract

Oddajemy do rąk Czytelników numer poświęcony cyfrowej humanistyce. Dynamiczny rozwój technologii cyfrowych, w tym nowych mediów, całkowicie zrewolucjonizował różne obszary codziennego życia i poziomy kultury. Tak dalece jest to proces zaawansowany, iż współczesne społeczeństwo definiujemy i opisujemy przez pryzmat tych technologii jako społeczeństwo sieci, społeczeństwo sieciowe, społeczeństwo otwartej inteligencji, a epokę, w jakiej żyjemy, nazywa się informacjonalizmem lub kapitalizmem informacyjnych. Znaczna część relacji i komunikacji społecznej odbywa się w świecie online, posługujemy się wirtualnym pieniądzem i podejmujemy decyzje oraz działania na podstawie cyfrowych danych, informacji oraz obiektów kulturowych, które znajdujemy w sieci. Dzięki procesom digitalizacji dób kultury i publikacji naukowych tworzymy nowe repozytoria wiedzy, które składają się na nasz kapitał informacyjny i społeczny oraz stanowią ważny element dziedzictwa kulturowego. Technologie cyfrowe stają się także komponentem ludzkiego ciała, co jest szczególnie widoczne na terenie medycyny i twórczości artystycznej, i co sprawia, że współczesne społeczeństwo definiujemy również wykorzystując przymiotnik: „postbiologiczny”, w odniesieniu zaś do człowieka mówimy o jego cyborgizacji. Fantastyczne i futurystyczne wizje dotyczące relacji między technologią a człowiekiem, utrwalone na kartach XIX i XX-wiecznych powieści z gatunku sf czy obrazach malarskich, współcześnie stają się realnością. Ponieważ procesy te rozgrywają się niezwykle dynamicznie na naszych oczach, musimy je opisywać in statu nascendi, często bez gotowej wizji stanu finalnego. Przeobrażenia technologiczne z pewnością mają także wpływ na psychikę człowieka, który wykorzystując swoje zasoby intelektualne, biologiczne i duchowe, musi się nieustannie do tych zmian przystosowywać w wymiarze własnego codziennego życia. Nie jest to wbrew pozorom łatwe, choćby w odniesieniu do „ściany wiedzy” i ogromnej ilości informacji (big data), którą – choć w mikroskopijnej części – musimy każdego dnia „przerabiać”, by podejmować decyzje i konkretne działania, także badawcze. Artykuły zgromadzone w tym numerze, zgodnie z tytułem, przedstawiają wybrane (z konieczności) aspekty i konteksty cyfrowej humanistyki. Dotyczą one zmian w myśleniu o edukacji i sposobach wykorzystywania starych i nowych mediów, przemian w prawie czy nowych sposobach definiowania kompetencji cyfrowych. Źródłem inspiracji dla autorów jest oczywiście rzeczywistość, w jakiej żyjemy, zarówno online, jak i offline. Żywię nadzieję, że będzie to ciekawa i inspirująca do dalszych badań lektura.