Adam Bełcikowski - pisarz i historyk literatury

Abstract

W rozprawie przedstawiłam biografię Bełcikowskiego oraz jego twórczość literacką i dokonania w zakresie historii literatury. Informacje ujawnione podczas kwerendy bibliotecznej wzbogaciły wiedzę o aktywności polityczno-społecznej i literackiej pisarza i nadały jego losom wartość modelu biografii uogólniającej doświadczenia życiowe formacji „przedburzowców galicyjskich w czasach krystalizowania się „pokolenia Szkoły Głównej” w Warszawie i narastania konfliktów między obozem stańczykowskim a stronnictwem „Nowej Reformy” w Krakowie. Zainteresowania Bełcikowskiego jako dramaturga koncentrowały się m.in. na dychotomii państwo czy naród i problemie uwikłania jednostki w historię. Pisarz przedstawiał momenty przełomowe w dziejach Polski, w których dochodziło do zmian w obrębie ustroju państwowego, naruszenia równowagi między władzą a narodem lub załamania się ciągłości rządów. Punktem odniesienia dla rozważań o historii państwa polskiego podjętych przez pisarza były ustalenia historyków krakowskich i warszawskich oraz koncepcje przenoszące metodologię nauk przyrodniczych na grunt humanistyki i teorii socjalno-społecznych. Badania historycznoliterackie Bełcikowskiego wzbogaciły stan wiedzy o życiu i twórczości pisarzy epoki staropolskiej i podejmowały refleksji nad zależnością między sztuką, artystą i sytuacją społeczno-polityczną narodu.

The dissertation presents Bełcikowski’s biography and his writings and achievements in the field of literary researchs. The informations disclosed durning collecting materials about Bełcikowski enriched our knowledge about his political, social and literary activity and promoted his life to the rank of a biography’s model which is generalizing experiences of Galician intelligensia in the period of cristalization of „the generation of The Main School” in Warsaw and growth of clash between the conservatives and the coat of „Nowa Reforma” in Cracow. His writings show a dichotomy: the Polish nation or state and the famous historical heros, who have to make a choice between common good and own one and lose their struggles for reforms of society and state. Bełcikowski as a historian of literature enriched the state of knowledge about biographys and writings of Old Polish writers and took up a problem of relation between an art, artist, politics and social situation in Poland.