Okna pamięci – filmowy krajobraz nostalgiczny

Abstract

W artykule przedstawiam trzy strategie, za pomocą których konstruowany jest krajobraz filmu nostalgicznego. Za jego cechę konstytutywną uznaję obecność zabiegu zapośredniczenia między tym, co obecne, a tym, co utracone. Wyprowadzając z literatury przedmiotu poświęconej nostalgii odmienne teoretyzacje tego zjawiska, zauważam, że w filmie nostalgiczna estetyzacja realizuje się nader często za pośrednictwem funkcji okna. W oparciu o wybrane przykłady filmu nostalgicznego, wyróżniam trzy sposoby, w jakich funkcja ta się przejawia. Nazywam je metaforycznie oknem–gablotą muzealną, oknem–zakurzoną szybę i oknem–portalem.

In my article I present three strategies, in which landscape of nostalgia film is constructed. The main characteristic of this kind of landscape is mechanism of mediation between subject and object of loss. Starting from theories of nostalgia, I notice that aesthetics of nostalgia film is often produced by window figure. By referring to chosen examples of nostalgia film, I distinguish three main strategies, in which window figure is used as mediator between the present and the past. I metaphorically call them window–museum case, dusty windowpane and window–portal.