Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 252. Studia de Cultura 10 (1)

Abstract

Jak zawsze otwieramy łamy pisma na problematykę współczesną, starając się tropić te zagadnienia, które pozwalają dostrzec złożoność współczesnych zjawisk socjokulturowych, językowych i medialnych oraz powiązanych z nimi praktyk kulturowych. W tym numerze tematycznym przedmiotem refleksji czynimy studia nad niepełnosprawnością. W tym kontekście poddane są refleksji takie kategorie i słowa kluczowe, jak: typy niepełnosprawności, strategie konceptualizacji tego zjawiska w języku, postawy społeczne wobec niepełnosprawnych psychicznie i fizycznie, strategie mówienia i pisania o sobie, o własnej niepełnosprawności, techniki i sposoby upełnomocnienia niepełnosprawnych poprzez język oraz inne formy komunikacji społecznej. Osobne miejsce w prezentowanych artykułach dotyczą kwestii negatywnych praktyk społecznych, takich jak: jawne i ukryte formy dyskryminacji, agresji, przemocy (także symbolicznej), którym podlegają niepełnosprawni oraz strategie radzenia sobie z tymi problemami. W świetle tych ustaleń istotne jest pytanie o granice między normą a tym co nie-normatywne, między typowością a zachowaniami i praktykami kulturowymi o charakterze atypowym. Studia nad niepełnosprawnością pozwalają również zadać wiele pytań podstawowych dotyczących kondycji współczesnego człowieka, różnorodności społecznej, kulturowej, nierówności oraz konieczności ciągłej edukacji do tolerancji, dialogu z Innymi, otwartości na alternatywne formy komunikowania, działania, myślenia. Dla autorów zgromadzonych w tomie artykułów istotne były również rozwiązania instytucjonalne i systemowe na rzecz osób niepełnosprawnych oraz udział samych zainteresowanych w kształtowaniu polityk upełnomocniających oraz aktywizujących grupę społeczną, której są reprezentantami. Przedstawione w tekstach narracje autobiograficzne ukazują złożoność doświadczeń osób niepełnosprawnych oraz podłoże praktyk inkluzywnych i ekskluzywnych, które wpływają na sposób postrzegania różnych form niepełnosprawności przez nich samych, ich najbliższych oraz resztę społeczeństwa. W odniesieniu do tej problematyki istotna jest również refleksja nad tym, jak modyfikowane są te konceptualizacje na przestrzeni czasu, jakie czynniki kulturowe, społeczne, polityczne i ekonomiczne na taką ewolucję wpływają, jak zmieniają się formy działań anty dyskryminacyjnych, jaki udział w tym procesie ma wzrost społecznej świadomości, postęp medyczny, rozwój mediów elektronicznych i społecznościowych. Na te i wiele innych pytań Czytelnicy znajdą odpowiedzi w tym numerze „Studia de Cultura", do którego lektury serdecznie zachęcam.