Oryginalna twórczość i hagiografia św. Paisjusza Wieliczkowskiego (1722-1794) : O świętości jako drodze przebóstwienia w apologii modlitwy Jezusowej, Autobiografii i Żywocie

Abstract

Z bogatej twórczości św. Paisjusza Wieliczkowskiego oraz hagiografii dotyczącej jego osoby dokonano zamierzonego wyboru. Punktem wyjścia była tematyka ujawniona w podtytule: O świętości jako drodze przebóstwienia w apologii modlitwy Jezusowej, Autobiografii i Żywocie. Rozprawa składa się z czterech rozdziałów, w których ujawniane są różne aspekty przebóstwienia (theosis) - kluczowego pojęcia teologii prawosławnej: "Przebóstwienie w nauczaniu Świętych Ojców Kościoła prawosławnego w ujęciu archimandryty Cypriana Kerna"; "Apologia modlitwy Jezusowej jako obrona centralnej idei soteriologii prawosławnej"; "Żywot św. Paisjusza Wieliczkowskiego jako świadectwo współczesnych o człowieku przebóstwionym"; "Autobiografia św. Paisjusza Wieliczkowskiego jako przejaw twórczości człowieka przebóstwionego". Zasadniczym celem było ukazanie twórczości i życia św. Paisjusza w odniesieniu do tradycji hezychazmu. Prezentując - poprzez dzieła i Żywot Starca z Neamtu - treść nauczania o theosis oraz szeroko zakrojoną osiemnastowieczną inicjatywę jego odnowy, niniejsze opracowanie podejmuje temat aktualności w epoce nowożytnej nurtu hezychastycznego.

This study presents only the some of writings and the hagiography of St. Paisius Velichkovsky. The criterion of this selection is the second part of the title: "The sainthood as the way of theosis in Apology of Jesus' prayer, The Autobiography and The Biography". The work consists of four parts, which show theosis - the main idea of the Orthodox teology: "Theosis in the teaching of The Orthodox Church's Saint Fathers in apprehending of archim. Cyprian Kern"; "The Apology of Jesus' prayer as the defence of the main idea of the Orthodox soteriology"; "The Biography of St. Paisius Velichkovsky as testimony about transformed man"; The Autobiography of St. Paisius Velichkovsky as the symptom of the creation of transformed man". It is a trial to show the writing production and the biography of St. Paisius with reference to the tradition of hesychasm. This study presents - by writings and The Biography of St. Paisius Velichkovsky - the substance of theosis and the XVIIIth century's renovation of hesychasm. Moreover it asks the question about the significance of St. Paisius Velichkovsky, historically as well as for us today.