Ewolucja duchowa i lewatywa: Jungowskie tropy w twórczości zespołu Tool

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest analiza Jungowskich wątków w tekstach grającej progresywny metal amerykańskiej grupy Tool. Maynard James Keenan, wokalista i autor tekstów, zawsze przyznawał się do swojej fascynacji teoriami Carla Gustava Junga i Josepha Campbella, a tropy Jungowskie, poza piosenkami, można odnaleźć również w grafice okładek albumów, w promocyjnych teledyskach oraz w oprawie wizualnej koncertów zespołu. W słowach piosenek Keenan bezpośrednio lub pośrednio nawiązuje do kolejnych etapów Jungowskiego procesu indywiduacji, ewolucji duchowej i transformacji, którego celem jest całkowita integracja świadomych i nieświadomych treści psychiki. W tekstach z albumów Opiate i Undertow Keenan wyraża poczucie konieczności duchowego rozwoju oraz integracji persony, maski służącej kontaktom ze światem zewnętrznym. Powracającym motywem na pierwszych płytach Toola jest również konfrontacja z cieniem, którego wyparcie powoduje fragmentację i dezintegrację psychiki. Płyta Ænima podejmuje wątek potrzeby zrozumienia i integracji animy, nieświadomego pierwiastka żeńskiego w psychice mężczyzny, oraz koncentruje się na wynikającym z tego duchowym oczyszczeniu. Końcową fazą procesu indywiduacji jest dotarcie do Jaźni – przekroczenie wszelkich przeciwieństw i odkrycie boskiego pierwiastka w człowieku. Oznacza to całkowitą równowagę funkcji psychicznych symbolicznie odzwierciedloną w perfekcyjnym kształcie spirali. Ten etap rozwoju duchowego jest przedmiotem refleksji w tekstach niektórych piosenek z albumu Lateralus.

The aim of this paper is to analyse Jungian tropes in the lyrics of an American progressive rock band, Tool. Maynard James Keenan, the singer and lyricist, has always admitted to his enduring fascination with the theories of Carl Gustav Jung and Joseph Campbell and, apart from the songs, Jungian tropes are also evident in the album covers, promotional videos and the visuals of the group’s live shows. In his lyrics, Keenan directly or indirectly refers to the consecutive stages of Jung’s process of individuation, continuous spiritual evolution and transformation. Its aim is the complete integration of the conscious with the unconscious in the psyche. In the songs from Opiate and Undertow, Keenan expresses his sense of the need for spiritual development and integration of the persona, the mask used in one’s contacts with the outside world. Another recurring motif in the first albums is confrontation with the shadow, which, when repressed, brings about the fragmentation and disintegration of the psyche. The album Ænima focuses on the necessity to understand and realise the anima, an unconscious female element in a man’s psyche, which leads to spiritual cleansing. The final phase of individuation is the Self – the transcendence of all opposites and the discovery of the divine in a human being. It means a total balance of all mental functions, which is symbolically reflected in the perfect shape of the spiral. This stage of the spiritual evolution is addressed in the lyrics of several songs from Lateralus.