Pamięć i rutynizacja jako czynniki warunkujące nabywanie języka w normie i w oligofazji – ujęcie psycho- i neurolingwistyczne

Abstract

Przedmiotem przeprowadzonych badań uczyniono procesy pamięci i rutynizacji, ujmowane jako czynniki warunkujące nabywanie języka, u dzieci w normie rozwojowej oraz u ich rówieśników dotkniętych oligofazją o podłożu niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim. Ich nadrzędny cel stanowiło wykrycie szybkości i skuteczności uczenia się przez powtarzanie w zależności od rodzaju przyswajanego materiału językowego oraz wieku, płci i stopnia rozwoju intelektualnego badanych. Pierwszy rozdział pracy poświęcono nabywaniu języka w dyskursie zaburzonym na tle najważniejszych modeli ontolingwistycznych. Drugi rozdział traktuje o oligofazji. W rozdziale trzecim omówiono zagadnienia dotyczące pamięci i jej związków z językiem. Przedmiot rozdziału czwartego stanowi natomiast rutynizacja i jej rola w nabywaniu języka ojczystego, nauce języka obcego i programowaniu języka w toku terapii logopedycznej. Rozdział piąty poświęcono metodologii badań. Rozdział szósty to z kolei rozdział badawczy. Zawarto w nim wyniki badań własnych w postaci krzywych uczenia się oraz ich ilościową i jakościową analizę, dokonaną za pomocą wybranych narzędzi statystycznych. Płynące z przeprowadzonych badań wnioski, w tym również wnioski o charakterze aplikacyjnym, zamieszczono w Podsumowaniu.

The subject of the conducted research was the processes of memory and routinization, which in the present doctoral thesis have been perceived as the factors conditioning language acquisition at children in the developmental norm and their peers with oligophasia based on mild intellectual disability. Its superior aim was to determine the speed and effectiveness of learning through repetition depending on the kind of acquired linguistic material, age, sex and the level of the subjects’ intellectual development. The first chapter of this dissertation has been devoted to the language acquisition in the disfunctional discourse against the most important ontolinguistic models. The second chapter deals with oligophasia. In the third chapter issues concerning memory and its links with the language have been discussed. Routinization and its role in the native language acquisition, second language learning and language programming over the course of speech therapy constitute the fourth chapter. The fifth part has been devoted to the research methodology. The sixth one is the research chapter. The results of my own research in the shape of learning curves and their quantity and quality analysis conducted with selected statistical tools have been included in this chapter. Conclusions drawn from the research as well as application conclusions have been presented in the summary.