Teatralne interpretacje dramaturgii włoskiej na scenach Krakowa w latach 1956-1989

Abstract

Celem niniejszej rozprawy doktorskiej jest znalezienie odpowiedzi na pytanie o warunki recepcji włoskiej literatury w krakowskich teatrach – natury artystycznej i politycznej – oraz ukazanie przemian w doborze repertuaru włoskiego, jakie zaobserwować można między rokiem 1956 a 1989, które niejednokrotnie odzwierciedlają nie tylko zmiany w sposobie myślenia o włoskim dramacie, ale również stan ówczesnego polskiego życia teatralnego. Rozprawa składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym z nich dokonuję przeglądu włoskiego repertuaru krakowskich teatrów w latach 1956-1989. Rozdział ten ma charakter przeglądowy, opisuję w nim skrótowo wszystkie krakowskie inscenizacje sztuk włoskich dramatopisarzy, podając najważniejsze informacje na temat każdej z nich i wpisując je w kontekst profilu repertuarowego danego teatru w poszczególnych sezonach. W rozdziałach od drugiego do piątego proponuję analizy wybranych włoskich sztuk w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie, Starym Teatrze, Teatrze im. Juliusza Słowackiego oraz Teatrze Bagatela. Wybór tych właśnie scen był podyktowany ich znaczeniem na kulturalnej mapie Krakowa, a niekiedy i Polski. Każdy z wymienionych wyżej rozdziałów rozpoczynam krótką prezentacją historii placówki (ze szczególnym uwzględnieniem repertuaru włoskiego) i refleksją nad jej miejscem w artystycznym środowisku Krakowa w interesującym mnie okresie. Następnie przechodzę do szczegółowej analizy tych spektakli włoskich, które, moim zdaniem, najlepiej odzwierciedlają intencje reżyserów co do twórczego (czasem kontekstowego) wykorzystania potencjału interpretacyjnego włoskiego dramatu lub tych, które w danym kontekście społeczno-politycznym wybrzmiały (lub mogły wybrzmieć) najdobitniej.

The aim of the presented PhD project is to investigate the artistic and political conditions of the reception of Italian literature in the theatres of Cracow. The alterations in the selection of the Italian repertoire that can be observed between 1956 and 1989 often show changes not only in the way of interpretative thinking about Italian drama, but they also reflect the state of Polish theatre at the time. The dissertation consists of five chapters. In the first one, I review the Italian repertoire of Cracow’s theatres in the years 1956-1989. This chapter has a form of an overview, I briefly describe all theatrical interpretations of Italian dramas, providing the most important information about each of them and placing them in the context of the repertoire profile of a given theatre within a specific season. In chapters two to five, I propose analyses of selected Italian plays staged at the Ludowy Theatre of Nowa Huta, National Old Theatre, Juliusz Słowacki Theatre and the Bagatela Theatre. The choice of these institutions was dictated by their importance on the cultural map of Cracow and Poland. Each of the above-mentioned chapters begins with a short presentation of the history of the institution, with particular emphasis on the presence of Italian dramas in the repertoire, and a reflection on its function in the artistic environment of Cracow. Then I move on to a detailed analysis of those Italian plays which, in my opinion, have the best interpretative potential (artistic and contextual one) in a given socio-political background.