Извинение как средство гармонизации межличностных отношений (на материале эпистолярных текстов)

Abstract

W artykule poddano analizie różne realizacje aktu przeproszenia z uwzględnieniem teorii aktów mowy J.R. Searle. Przeanalizowany materiał, zaczerpnięty z tekstów epistolarnych A. Czechowa i I. Turgieniewa pozwolił na wyodrębnienie eksplicytnych i implicytnych sposobów wyrażania przeproszenia. W zebranym materiale dominują formuły z czasownikami простите, извините. Rzadziej pojawiają się formuły zawierające krótką formę przymiotnika виноват, za pomocą której nadawca przyznaje się do winy. Ważną częścią przeproszeń są również usprawiedliwienia, pełniące funkcję perswazji językowej. Przepraszający usiłuje przekonać odbiorcę, że jego zachowanie nie jest dla niego charakterystyczne, a zawiniły pewne okoliczności. Analiza różnych realizacji aktu przeproszenia pozwoliła autorowi dojść do konkluzji, że przeproszenia pozwalają prowadzić niezakłócony dialog.