Kompetencja składniowa dzieci w czwartym roku życia

Abstract

Rozprawa poświęcona jest kompetencji składniowej dzieci w czwartym roku życia. Temat ten nie został dotąd szczegółowo zbadany, ponieważ ta grupa wiekowa jest często wykluczana z badań. Z punktu widzenia logopedii konieczne jest ustalenie normy składniowej dziecka trzyletniego. Jest ona bowiem kluczowa jako punkt odniesienia dla pracy logopedycznej z dziećmi posiadającymi zaburzenia komunikacji językowej, bowiem programowanie języka w terapii musi uwzględniać te schematy wypowiedzeń, które są nabywane przez dzieci w normie. Pierwsza część niniejszej pracy ma charakter wprowadzający. W rozdziale pierwszym podejmowane są rozważania na temat mowy w ujęciu neurobiologicznym, językoznawczym i rozwojowym. Rozdział drugi poświęcony jest składni zdań w języku polskim, różnicom między składnią języka pisanego i mówionego, cechom składni mowy dziecka oraz neurosyntaktyce. Te rozważania stanowią punkt wyjścia dla omawianej problematyki. Część druga, analityczna dotyczy kompetencji składniowej trzylatków. Zebrano materiał językowy od sześćdziesięciorga dwojga dzieci. Założenia metodologiczne, przebieg i organizacja badania zostały opisane w rozdziale pierwszym. W drugim przedstawiono szczegółowe dane z badań lateralizacji grupy badawczej. Rozdział trzeci został poświęcony na zaprezentowanie wyników uogólnionych. W rozdziale czwartym określono normę składniową dla dzieci w czwartym roku życia oraz opisano relacje pomiędzy podsystemem składniowym badanych, a ich lateralizacją i płcią. W zakończeniu w formie syntetycznej zaprezentowano wyniki badań wskazując jednocześnie kolejne cele badawcze. Przedstawiono także wnioski i wskazówki dotyczące programowania języka dzieci z zakłóceniami budowania podsystemu składniowego.

The dissertation concerns the syntactic competence of children in the fourth year of life. This topic has not been studied in detail so far because this age group is often excluded from research. From the point of view of speech therapy it is necessary to establish the syntactic norm of a three-year-old child. It is a key point of reference for speech therapy work with children with linguistic communication disorders because language programming in therapy must take into account the patterns of utterance that are acquired by children who are in the syntactic norm. The first part of this work is introductory. The first chapter discusses speech in neurobiological, linguistic and developmental aspects. The second chapter analyzes the syntax of sentences in Polish, differences between the syntax of written and spoken language, syntactic features of children's speech and neurosyntactics. These considerations constitute the starting point for the discussed issue. The second analytical part concerns the syntactic competence of three-year-old children. The linguistic material was collected from sixty two kindergarten children. Methodological assumptions, conduct and organisation of the study have been described in detail in the first chapter. The second chapter analyses in detail lateralization data from the research group, the third chapter discusses general results. The fourth chapter defines the syntactic norm of children aged four and describes the relationship between the syntactic subsystem of the children studied and their lateralization and gender. In the conclusion, the author indicates further research objectives together with summarizing the results of the research in a concise form. Conclusions and guidelines for language programming of children with diffrculties in building the syntactic subsystem are also presented.