The Tourists and the Locals. Participatory Practices of Art Institutions in View of Dean MacCannell’s Concept of Tourism

Abstract

Reaching for the conceptual apparatus used by Dean MacCannell to reflect on tourism, the article analyzes the selected practices used by the Polish exhibition institutions in relation to the audience. The aim of these practices is, on the one hand, increasing the attendance of museums and galleries, and o the other the activation of spectators. This activation is understood as a process of coming from a model that diminished the receptor to the role of a passive spectator, to the model in which the audience is to become a potential “partner” of the institution. Analyzing these tendencies through the concepts of “backstage”, “scene” and “scene decorations”, the article points the reasons to perceive the audience activation actions as often superficial or even mystifying in nature.

Sięgając po aparaturę pojęciową wykorzystywaną przez Deana MacCannella do refleksji nad turyzmem, artykuł poddaje analizie wybrane praktyki stosowane przez polskie instytucje wystawiennicze w relacjach z publicznością. Celem tych praktyk jest z jednej strony zwiększenie frekwencji w muzeach i galeriach, z drugiej strony aktywizacja widzów. Aktywizację tę rozumie się jako proces przechodzenia od modelu, który sprowadzał odbiorcę do roli biernego widza, do modelu, w którym publiczność ma stać się potencjalnym „partnerem” instytucji. Analizując owe tendencje poprzez pojęcia „kulis”, „sceny” i „dekoracji sceny”, artykuł wskazuje powody, by aktywizujące publiczność działania instytucji uznawać za ruch często powierzchowny lub mający wręcz mistyfikacyjny charakter.