Tożsamość kulturowa – wizja świata w wybranych elementarzach dla mniejszości

Abstract

W artykule przedstawiono analizę dwóch elementarzy przeznaczonych dla mniejszości etnicznych. Były to: Gōrnoślōnski ślabikŏrz i Kaszëbsczé abecadło – twój pierszi elemeńtôrz. Analiza dokonana w kontekście typów tożsamości kulturowej w nich zaprezentowanych warunkowana była poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie: Jaki obraz świata kreują i są jego nośnikiem elementarzowe narracje? Pamiętać bowiem należy, że są one dla ucznia – szczególnie w młodszym wieku szkolnym – jednym z ważniejszych fundamentów budowania własnej tożsamości i kreowania obrazu Ja. Na podstawie analizy dokonano podziału podręcznikowych narracji na trzy kategorie: informacje, deklaracje, pytania i polecenia, odpowiadające kreowaniu tożsamości dziecka w zakresie identyfikacji z dwiema i więcej kulturami (bikulturalizm, człowiek pogranicza) oraz identyfikacji z własną grupą mniejszościową (separacja, etnocentryzm, odnalezienie i zrozumienie siebie i swojej kultury, ale nie nacjonalizm).

The article aims to analyze two basal readers designed for ethnic minorities, namely Gōrnoślōnski ślabikŏrz and Kaszëbsczé abecadło – twój pierszi elemeńtôrz. The analysis, which was carried out in the context of identity types inherent in these readers, aims to explore the following question: What world view is created and transmitted by narratives included in these two basal readers? It is worth noting that for pupils, especially those in early school education, the narratives presented serve as one of the foundations of their identity and self-perception. The analysis allows for distinguishing of three separate narrative categories: information-focused, declarations and instructions, which all shape children’s identity and help them identify with two or more cultures (biculturalism, transborder people), or identify with their ethnic minority (separation, ethnocentrism, discovering and understanding oneself and one’s culture without resorting to nationalism).