Edukacja równościowa w szkole. Wątki antydyskryminacyjne w polskich podręcznikach dla pierwszego etapu kształcenia na tle wybranych krajów Unii Europejskiej

Abstract

Artykuł dotyczy edukacji równościowej realizowanej w polskim systemie edukacji na poziomie podstawowym, ze szczególnym uwzględnieniem pierwszego etapu kształcenia. Zaprezentowane zostały międzynarodowe regulacje prawne dotyczące sposobów eliminowania wszelkich przejawów dyskryminacji w obszarze edukacji oraz formy współpracy w tym zakresie podejmowanej zarówno w wymiarze globalnym (ONZ), jak i regionalnym (UE, RE). W dalszej części artykułu przybliżone zostały przesłanki włączenia problematyki antydyskryminacyjnej w proces kształcenia, wraz z formalnymi regulacjami, które tym inicjatywom towarzyszą na gruncie polskim. Wskazane zostały także ograniczenia, jakie w warunkach polskich pojawiają się w związku z realizacją omawianych zagadnień podczas zajęć szkolnych. Analizie poddano także proces swoistej ewolucji sposobu prezentowania problematyki równościowej w podręcznikach szkolnych, jaką zaobserwować można na przestrzeni ponad 25 lat, które upłynęły od momentu zainicjowania w Polsce transformacji ustrojowej i społecznej w 1989 roku.

The paper concerns education equality in Polish education system at the primary level, with particular emphasis on the first stage of education. The author presents international regulations on eliminating all forms of discrimination in education and means of cooperation in this field both at global (UN) and regional (EU, COE) level. The paper presents circumstances of antidiscrimination mainstreaming in the education process, together with the formal regulations that accompany these initiatives in Poland. It also shows the limitations, which in Polish conditions arise in connection with the implementation of the discussed issues into school practice. The author examines also the evolution of the way of presentation of issues about equality in school textbooks, which can be observed in over 25 years that have passed since the beginning of the political and social transformation in 1989 in Poland.