Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. 225. Studia Logopaedica 6

Abstract

Na łamach serii „Studia Logopaedica” publikowane były zawsze przede wszystkim artykuły naukowe o charakterze koncepcyjnym, przyczynkowym, polemicznym i przeglądowym. Drugi typ tekstów stanowiły prace o charakterze badawczym (źródłowym). Trzeci – opracowania kazuistyczne. Tradycję tę, odpowiadającą naukowemu profilowi czasopisma, podtrzymujemy i w tym tomie. Praca składa się z dwóch, wyraźnie zaznaczonych części. W pierwszej, dotyczącej metodologicznych i lingwistycznych podstaw logopedii, umieszczono studia i artykuły koncepcyjne, teoretyczne, przeglądowe. W drugiej z kolei, odzwierciedlającej najnowsze tendencje w diagnozie i terapii logopedycznej, zawarto przede wszystkim opracowania badawcze. Część pierwszą tomu otwiera studium Teodozji Rittel, noszące tytuł Edukacyjna teoria języka jako doświadczenie uczenia się wybranych elementów leksykalnych w szkole. Na jego kartach zajęto się doświadczeniem uczenia się słownictwa społeczno-moralnego w szkole. Oceniono tu również teoretyczne i praktyczne implikacje wyuczalności, stanowiące istotę lingwistyki edukacyjnej. Z kolei opracowanie Marty Szymańskiej pt. Od „umiejętności” do „kompetencji” w szkolnej dydaktyce polonistycznej jest pogłębioną próbą terminologicznego uporządkowania i zredefiniowania kluczowych dla polskiej edukacji polonistycznej pojęć. Kolejny artykuł, napisany przez Paulinę Wójcik-Topór, a zatytułowany Styl potoczny jako wariant w przyswajaniu języka ojczystego, interpretuje elementarną bazę derywacyjną dla pozostałych stylów języka z perspektywy ontolingwistycznej. Wątki dotyczące dyskursu zaburzonego oraz rozwoju mowy dziecka połączyła w swym opracowaniu zatytułowanym Nabywanie mowy w dyskursie zaburzonym na tle najważniejszych modeli ontolingwistycznych Kinga Mietz. Nabywanie języka z perspektywy psychologii poznawczej stanowi przedmiot artykułu Magdaleny Kochańskiej, zaś leksykalno-semantyczna i logopedyczna analiza pojęć niemówienie i niemowność wypełnia treść studium Mirosława Michalika. Część teoretyczną tomu zamyka opracowanie Anny Cholewiak pt. Metodologiczne aspekty badania tempa wypowiedzi (ujęcie neurolingwistyczne), w którym przedstawiono założenia metodologiczne badań tempa wypowiedzi dziecięcych. Pierwszy z tekstów części drugiej, dotyczącej wybranych tematów współczesnej logopedii, napisany przez Agnieszkę Hamerlińską-Latecką, a noszący tytuł Metodyka logopedyczna w przypadku osób po laryngektomii całkowitej, wprowadza Czytelnika w przestrzeń onkologopedii – nowej specjalności w ramach nauki o zaburzeniach mowy. Przegląd badań dotyczących dysfunkcji mowy związanych z zaburzeniami oddychania jest z kolei przedmiotem deskrypcji Izabeli Malickiej. Natomiast Beata Solowska w artykule noszącym tytuł Teoria relewancji w badaniu kompetencji komunikacyjnej chorych z niedosłuchem w następstwie otosklerozy. Projekt badawczy prezentuje możliwość wykorzystania koncepcji Dana Sperbera i Deirdre Wilson w badaniu specyficznego dyskursu surdologopedycznego. Znaczenie bajki terapeutycznej w procesie stymulacji rozwoju językowego i emocjonalnego dziecka omawia Dorota Bełtkiewicz, zaś Emilia Lech w przeglądowym opracowaniu pt. Pierścień Waldeyera w świetle praktyki logopedycznej – ujęcie anatomiczno-czynnościowe dokonuje funkcjonalnego z punktu widzenia logopedy-praktyka opisu gardłowego układu chłonnego. Opóźniony rozwój mowy interpretowany z perspektyw etiologii, diagnozy i terapii znalazł się w centrum zainteresowania Magdaleny Knapek i Agnieszki Chlandy w artykule kończącym drugą część tomu. Logopedia polska drugiej dekady XXI w., realizując zasadę evidence based practice (EBP – praktyki opartej na dowodach) we wszystkich swych odsłonach (epistemicznej, deskrypcyjnej, diagnostycznej, terapeutycznej), posiada status nauki realizującej cele poznawcze, transferencyjne i praktyczne. Wierzymy, iż wpisane w niniejszy tom wymiary: metodologiczno-lingwistyczny i użyteczny status logopedii jako samodzielnej dyscypliny naukowej wzmocnią.