Mirroring the work of mind: verbal report as reflecting the use of strategies

Abstract

Artykuł dotyczy metodologii prowadzenia badań nad procesami poznawczymi z wykorzystaniem raportu werbalnego, ze szczególnym uwzględnieniem zyskującego na popularności protokołu głośnego myślenia. Przywołana w tytule artykułu metafora lustrzanego odbicia pracy umysłu doskonale obrazuje optymizm panujący wśród badaczy wykorzystujących protokół głośnego myślenia. Artykuł tu przedstawiony wskazuje jednak na fakt, że optymizm ten nie jest w pełni uzasadniony. Autorka ukazuje liczne ograniczenia opisywanej metody badawczej. Odnosi się do prac badawczych autorów wykorzystujących protokół głośnego myślenia i ukazuje niespójności metodologiczne w obrębie tych badań. Ograniczenia metody i problemy z wykorzystaniem protokołu głośnego myślenia, na które wskazuje artykuł, to m.in.: występujące pomiędzy poszczególnymi badaniami niezgodności w sposobie zastosowania metody, ignorowanie podstaw teoretycznych metody opisanych przez Ericssona i Simona (1993), wnioskowanie w dużej mierze o strategiach jawnych, które można z łatwością obserwować, niewielka ilość inferencji dotyczących niejawnych procesów umysłowych. Artykuł opisuje ponadto cechy charakterystyczne raportów werbalnych realizowanych w sposób retro- i introspekcyjny oraz rodzaje raportów według klasyfikacji Ericssona i Simona (1993).