| dc.description.abstract | W języku angielskim bardzo silny jest związek składniowy pomiędzy czasownikiem a jego
dopełnieniem. W gramatyce transformacyjno-generatywnej związek ten reguluje zasada
„strict adjacency”, czyli „bezpośredniego sąsiedztwa”. Reguła ta wyklucza stworzenie w języku
angielskim zdań, w których pomiędzy czasownikiem a jego dopełnieniem pojawia się
okolicznik. Jednak w sytuacji, gdy wyrażenie okolicznikowe jest krótkie, a dopełnienie czasownika
bardzo długie lub złożone (czyli „ciężkie”), stosuje się inną zasadę, a mianowicie
zasadę „end-weight”, czyli dosłownie „wagi końcowej”. Nakazuje ona umieszczać długie lub
składniowo złożone elementy zdania na końcu, po elementach krótszych i konstrukcyjnie
„lżejszych”. Powstaje pytanie, jak długi/złożony musi być element uzupełniający czasownik,
aby można było w j. angielskim zastosować regułę „end-weight” wbrew nakazom reguły
„strict adjacency”? Innymi słowy, jakie warunki składniowe, semantyczne, czy może pragmatyczne
muszą zostać spełnione, aby produkt złamania zasady „strict adjacency” był akceptowalny?
Na pytanie to warto szukać odpowiedzi ze względu na nauczanie angielskiego wśród
Polaków: w języku polskim, reguła „strict adjacency” nie znajduje zastosowania, gdyż szyk
wyrazów jest dużo swobodniejszy niż w języku angielskim. Różnica ta sprawia, że Polacy
mają tendencję do rozdzielania czasownika i jego dopełnienia w j. angielskim, ponieważ jest
to dopuszczalne w ich języku ojczystym.
W niniejszej pracy omówiono zasady działania reguł „strict adjacency” i „end-weight” w języku
angielskim, przytoczono przykłady użycia obu tych reguł przez rodzimych użytkowników
j. angielskiego, a w szczególności przeanalizowano warunki, w jakich reguła „bezpośredniego
sąsiedztwa” została złamana pod wpływem reguły „wagi końcowej”. | pl |
