Diagnoza i rozwijanie kompetencji językowych w języku polskim jako drugim u ukraińskich dzieci w wieku wczesnoszkolnym

Abstract

Rozprawa analizuje akwizycję języka polskiego jako drugiego u ukraińskich dzieci w wieku wczesnoszkolnym. W części teoretycznej przedstawiono zagadnienia bilingwizmu, akwizycji języka drugiego oraz analizę błędów językowych. Omówiono definicje i modele dwujęzyczności, przełączania kodu językowego i transferu międzyjęzykowego. Szczególną uwagę poświęcono badaniom nad błędami w polszczyźnie osób ukraińskojęzycznych. Badania jakościowe przeprowadzono w czterech szkołach podstawowych w Krakowie (2021), wykorzystując Test Rozwoju Językowego (TRJ) i Standaryzowane Narzędzia do Oceny Wypowiedzi (SNOW). Analizowano kompetencję leksykalną, gramatyczną i dyskursywną dzieci. Wyniki wskazują, że rozumienie i produkcja słownictwa były na niskim poziomie, a fleksja sprawiała uczniom największe trudności. Dzieci miały także trudności z rozumieniem ze słuchu i interpretację krótkich tekstów. W oparciu o diagnozę opracowano strategie wsparcia językowego. Wyniki uzupełniają badania nad akwizycją polszczyzny przez dzieci z doświadczeniem migracji i mogą wzbogacić metody nauczania języka polskiego jako drugiego.

The dissertation analyzes the acquisition of Polish as a second language of Ukrainian early school-age children. The theoretical section presents issues related to bilingualism, second language acquisition, and the analysis of language errors. It discusses definitions and models of bilingualism, code-switching, and crosslinguistic transfer. Particular attention is given to studies on language errors in Polish made by Ukrainian speakers. Qualitative research was conducted in four primary schools in Krak6w (2021), using the Test of Language Development (TRJ) and Standardized Tools for Speech Assessment (SNOW). The study examined children's lexical, grammatical, and discourse competence. The results indicate that both comprehension and production of vocabulary were at a low level, with inflection posing the greatest challenge for students. Children also struggled with listening comprehension and interpreting short texts. Based on the diagnosis, language support strategies were developed. The findings contribute to research on the acquisition of Polish by children with migration experience and can enhance methods for teaching Polish as a second language.