Kształtowanie pojęć społeczno-moralnych uczniów klas młodszych

Abstract

Zdając sobie sprawę z tego, że kształtowanie pojęć społeczno-moralnych ma wpływ n a całą postawę społeczno- -moralną, wszystkie jej komponenty, w toku własnych badań empirycznych wykorzystano narzędzia zawierające takie wskaźniki, na podstawie których można wyciągać wnioski jedynie co do wiedzy społeczno-moralnej dziecka. O innych komponentach postawy można tylko snuć przypuszczenia, tymczasem jeszcze nieudokumentowane i nieudowodnione empirycznie. Praca składa się z trzech części. W pierwszej omówiono założenia teoretyczne dotyczące możliwości kształtowania pojęć, w tym pojęć społeczno-moralnych, dzieci w młodszym wieku szkolnym w aspekcie rozwoju mowy i myślenia dziecka oraz poziomu jego rozwoju moralnego. Założenia te dotyczą także funkcji pojęć w myśleniu i działaniu człowieka oraz metod ich kształtowania i środków, które możemy wykorzystać w tym procesie, ze szczególnym uwzględnieniem legendy, jako gatunku literatury dziecięcej. W części drugiej przedstawione koncepcję własnych badań empirycznych, które miały dać odpowiedź na interesujące nas pytania badawcze, dotyczące zmian i wielkości tychże zmian w komponencie poznawczym postaw społeczno-moralnych zaistniałych pod wpływem kształtowania pojęć społeczno-moralnych na podstawie charakterystyki bohaterów legend. Część trzecia prezentuje analizę i interpretację rezultatów własnych badań empirycznych interesującego nas problemu. Całość pracy jest efektem zarówno studiów teoretycznych, polegających na doborze i studiowaniu literatury dotyczącej interesującego nas zagadnienia, jak i empirycznych, polegających na intencjonalnym wprowadzeniu czynnika eksperymentalnego i zaobserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem. Tytuł pracy sformułowano nadrzędnie wobec studiów i badań własnych; pozostał on jednak adekwatny do treści tu

zawartych, ponieważ studia nad literaturą przedmiotu i podmiotu wykonywano w ścisłym związku z etapem rozwoju dzieci w wieku młodszoszkolnym, a więc na drodze między heteronomią a anomią moralną. Zaś wykonanymi badaniami zilustrowano charakterystykę rozwoju pojęć społeczno-moralnych tylko dzieci z klasy III. Pracę adresujemy do dwóch grup odbiorców: 1/ studentów pedagogiki wczesnoszkolnej /i ewentualnie - przedszkolnej w odniesieniu do wychowania dzieci z grup starszych/, 2/ nauczycieli akademickich tych samych specjalności, którym niniejszy tekst może posłużyć do kierowania doskonaleniem wiedzy i umiejętności realizacji procesu wychowania.