Zainteresowanie fizyką uczniów szkół podstawowych i średnich (na podstawie badań empirycznych)

Abstract

Zainteresowanie uczniów ofertą szkoły jest podstawowym warunkiem uzyskania sukcesu obu zaangażowanych w procesie dydaktycznym stron - uczniów i nauczycieli. W pracy prezentowana jest struktura zainteresowania uczniów szkolnymi przedmiotami nauczania uzyskana na podstawie pisemnych wypowiedzi uczniów uzyskanych w badaniach przeprowadzonych metodą sondażu diagnostycznego. Przedstawiona również jest "ewolucja" zainteresowania uczniów wybranymi przedmiotami szkolnymi w czasie ich nauczania w ostatnich trzech klasach szkoły podstawowej i w czasie czterech lat nauki w liceach ogólnokształcących. Wyodrębnione zostały czynniki, które wpływają na budzenie i rozwój zainteresowania uczniów przedmiotami przyrodniczymi, ze szczególnym uwzględnieniem fizyki, a także czynniki, które powodują zanik tych zainteresowań. Rezultaty prezentowane w pracy uzyskano po opracowaniu wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród ponad 3500 uczniów szkół podstawowych i średnich Krakowa i regionu tarnowskiego oraz ponad 100 nauczycieli fizyki a także analizie dokumentów związanych ze szkolnym procesem nauczania: dzienników lekcyjnych, szkolnych podręczników, programów nauczania i wypracowań uczniowskich. Uzyskane rezultaty pokazują bardzo drastyczny spadek zainteresowania fizyką po pierwszym roku nauczania tego przedmiotu w szkole. Uczniowie klas szóstych szkoły podstawowej uznali, że fizyka jest najbardziej interesującym przedmiotem, uczniowie klas siódmych deklarują, że nie interesują się fizyką. Bardzo niskie zainteresowanie fizyką deklarują też uczniowie klas o profilu ogólnym liceów ogólnokształcących. Bardzo wysoki procent uczniów, którzy twierdzą, że nienawidzą fizyki, czego nie zaobserwowano dla innych przedmiotów, świadczy o niedostosowaniu programu nauczania fizyki do możliwości rozwojowych uczniów. Uzyskane wyniki mogą zostać wykorzystane w procesie reformowania systemu edukacji z fizyki w zakresie szkoły podstawowej i średniej a także w reformowaniu procesu przygotowania nauczycieli fizyki.

A student's interest in school offer is a fundamental condition of a success for both interested in educational process sides - students and teachers. The work presents a structure of students interest in school subjects of teaching, elaborated on basis of their own written declarations. The evolution of students interest in selected subjects during last three years of learning at primary school and during four years education at secondary school is also presented. The correlation between the interest in physics as a school subject declared by students and their teachers' opinions about the students' interest in lectured subject was investigated. The results presented in the work are achieved in an extensive inquiry investigation of students and teachers in Kraków and Tarnow region, concerning the reasons of low students' interest in physics as a school subject. Over 3500 students of primary and secondary schools and several dozen physics teachers were inquired. The results show a sudden drop of interest in school physics after the first year of teaching this subject. Physics being most interesting for students among the school subjects at six grade of primary school appears to be not interesting at subsequent years (specially low interest at secondary schools in classer of general profile). Very high percentage of students who "hate" a school physics in a challenge to instantaneous changes of school curricula and teachers - student relations. The results obtained in this research testify to deep crisis in Polish schools and decay of partnership between student and teacher. This is a pressing necessity to reform primary and secondary educational system and also to introduce essential changes in teachers' training system.