Métonymie : utilisation personnelle des noms impersonnels en français

Abstract

Niniejsza praca jest analizą wyrażeń metonimicznych o wykładniku [+ osobowy] funkcjonujących w powierzchniowych pozycjach podmiotu i dopełnienia bliższego. Efektem dotychczasowych rozważań nad metonimią, reprezentowanych przez takich badaczy, jak: P. Fontanier, M. Le Guern, H. Morier, Groupe de Liège, A. Henry, R. Martin, jest zbiór różnych definicji tej figury ilustrowanych inwentarzem pewnych wyrażeń, zwanych metonimicznymi, które mają uzasadniać adekwatność tych definicji. Autorzy, różniący się znacznie w swoich poglądach, zgadzają się jednak w jednym punkcie: metonimią to zastępowanie jednego wyrażenia innym, w przypadku gdy sensy, które oba te wyrażenia reprezentują, znajdują się w relacji styczności. Różnice dotyczą interpretacji powyższej relacji. Punktem wyjścia dla wszystkich analiz jest wyrażenie metonimiczne interpretowane w izolacji od otoczenia. Przykłady uzasadniające adekwatność definicji [poza metaforami i antonomazjami, które zaliczam do metafor] można ująć w dwie grupy, a mianowicie: 1) wyrażenia jako rezultat modyfikacji w pozycjach argumentowych, 2) wyrażenia jako efekt transpozycji predykatów w pozycje argumentowe. W przypadku 1) rozróżniamy znów dwa typy wyrażeń: a) takie, w których termin przeniesiony blokuje wypełnioną pozycję, np.: Relis ce Balzac. Socrates boit sa mort. Le prisonnier fut condamné à la corde, etc. b) takie, w których struktura zredukowana może być rozwinięta, a rozwinięcie to nie powoduje zmiany funkcji poszczególnych jej elementów, np.: Il boit un verre. Il boit un verre d’eau. Pleurez vos pères. Pleurez vos pères disparus, etc. W przypadku transpozycji dwie sytuacje są również możliwe: a) predykat jest wyrażony za pomocą czasownika, np.: Le gouvernement ne s’est pas prononcé, [ceui qui gouvernent], b) predykat jest wyrażony za pomocą przymiotnika, np.: C’est une beauté [celle qui est belle].