| dc.description.abstract | Rozprawa przedstawia w swej początkowej części dotychczasowe sposoby opisywania słownictwa pisarzy (w tym także
próby opisu słownictwa tekstów literackich A. Dygasińskiego), uwzględniając łącznie około 80 monografii, rozpraw i
artykułów. Następnie autor charakteryzuje metodę zastosowaną przy opracowaniu problemu badawczego.
Próby 10000-wyrazowe z 4 utworów powieściowych z różnych okresów twórczości pisarza ("Na pańskim dworze",
“Beldonek”, “Zając", “Gody życia”) zostały posortowane przez maszynę cyfrową CYBER, a otrzymane listy alfabetyczne i
rangowe zostały porównane między sobą oraz z listą alfabetyczną i rangową próby sondażowej reprezentującej wszystkie
teksty literackie wydane za życia pisarza. Tą drogą zostało wyodrębnione nie powtarzające się, a więc
charakterystyczne dla każdej z 4 prób tekstowych słownictwo pełnosemantyczne (4 kategorie gramatyczno-semantyczne:
rzeczowniki, przymiotniki, czasowniki i przysłówki).
Pozwoliło to ustalić zasób leksykalny porównywanych utworów i ukazać tendencje w wyzyskiwaniu przez pisarza dla
celów artystycznych określonych typów słownictwa (słownictwa typowo literackiego wraz z terminologią specjalną i
elementami publicystyki, słownictwa dawnego, potocznego i gwarowego oraz środowiskowego), a także pewnych struktur
słowotwórczych i charakterystycznych połączeń wyrazowych, takich jak: deminutywy, augmentatywy, wyrazy złożone i
pary rzeczowników. Bardzo symptomatyczne dla warstwy stylistycznej tekstów porównywanych utworów są słowa—klucze
oraz słownictwo rzadkie i najrzadsze.
Linia rozwojowa leksyki pisarza scharakteryzowana jest we wnioskach końcowych. Można ją ująć w skrócie następująco:
od uprzywilejowania nośnego semantycznie rzeczownika poprzez ożywiający akcję czasownik do wykorzystywanego w
funkcji epitetu przymiotnika, od dominacji słownictwa typowo literackiego z elementami leksykalnymi stylu
publicystycznego i popularnonaukowego poprzez szerokie wykorzystanie prozaizmów, gwaryzmów, deminutywów i
augmentatywów (przy jednoczesnym ograniczeniu leksyki literackiej) do umiejętnego wzbogacenia słownictwa tekstów
literackich przez wszechstronne wykorzystanie słownictwa typowo literackiego (a nawet poetyckiego) i elementów
leksykalnych dawnych, regionalnych i środowiskowych oraz częstsze używanie różnorodnych formacji słowotwórczych i
charakterystycznych połączeń wyrazowych. O bogactwie i wielopłaszczyznowości stylistycznej ostatnich utworów
świadczy najobfitsze w nich (nie powtarzające się w innych utworach) słownictwo rzadkie i najrzadsze. | pl_PL |
