| dc.description.abstract | Dla celów niniejszego opracowania wyróżniono za M. Żebrowską trzy podstawowe kryteria rozróżniania okresów
rozwojowych dziecka:
- sposób i poziom poznawania i uświadamiania sobie przez dziecko otaczającej rzeczywistości,
- dominujący rodzaj działalności dziecka,
- specyficzne formy i metody oddziaływania wychowawczego.
Na podstawie wymienionych kryteriów jako podstawę do dalszych rozważań nad praktyką rozwojową przyjęto następujący
podział na okresy w życiu dziecka:
- niemowlęctwo: pierwszy rok życia dziecka,
- wiek poniemowlęcy: od 1 do 3 roku,
- wiek przedszkolny: od 3 do 7 roku,
- młodszy wiek szkolny: od 7 do 11 - 12 lat,
- wiek dorastania od 11 - 12 do 17 - 18 lat.
Najwięcej miejsca i uwagi poświęcono dzieciom od pierwszego do trzeciego roku życia (dziecku trzyletniemu nawet
osobny podrozdział 3.3) wychodząc z założenia, że wychowanie dziecka w tym właśnie przedziale wiekowym rzutuje na
jakość i poziom jego rozwoju w następnych latach.
W rozdziale pierwszym wyjaśniono znaczenie pojęcia właściwości rozwojowych dziecka, zaproponowano program korzystny
dla jego rozwoju, omówiono relacje między systemami wychowania w domu i w szkole, podkreślono ważność szacowania
postępów w rozwoju dziecka i przydatności zastosowanych technik i środków kształcenia i wychowania jako podstawy
planowania dalszych działań adekwatnych do stopnia tego rozwoju i korzystnych dla dziecka.
Rozdział drugi poświęcony został podstawowym przesłankom i pożądanym cechom interakcji w relacjach dorosły-dziecko
jako warunkom efektywności praktyki korzystnej rozwojowo mającej na względzie dobro dziecka traktowanego jako
podmiot, a nie przedmiot działań wychowawczo-dydaktycznych w oparciu o szeroką wiedzę merytoryczną, umiejętności
nauczycielskie i walory etyczno-moralne.
W rozdziałach trzecim i czwartym przedstawiono uwarunkowania rozwojowe i krótkie charakterystyki dzieci w wieku
niemowlęcym i poniemowlęcym pomocne w planowaniu korzystnej praktyki rozwojowej w różnych jej składnikach poparte
zestawionymi w ujęciu porównawczym przykładami działań korzystnych i niekorzystnych dla rozwoju.
Rozdział piąty poświęcony został wychowaniu rozwojowemu dzieci w wieku przedszkolnym (od trzeciego, czwartego do
siódmego roku życia). W rozdziale tym zwrócono szczególną uwagę na stresy i frustracje wynikające ze zmian w życiu
dziecka przy przejściu z grupy do grupy w przedszkolu i z przedszkola do szkoły. Dostrzegając negatywny wpływ na
dziecko wszelkich zmian w jego życiu zaproponowano działania, które powinny pomóc wychowawcom, jeśli nie w
całkowitej likwidacji, to przynajmniej w osłabieniu skutków niekorzystnych stanów emocjonalnych towarzyszących tym
zmianom, a spowodowanych nowymi, nierzadko przykrymi dla dziecka, sytuacjami i okolicznościami.
W rozdziale szóstym poświęconym uwarunkowaniom rozwojowym i uczeniu się dzieci w wieku wczesnoszkolnym (klasy I-
III) podkreślono szczególnie uwydatniające się w tym okresie życia różnice indywidualne między dziećmi i
zaproponowano - uwzględniając te różnice - szeroki dobór zintegrowanych działań korzystnych rozwojowo uzupełniając,
podobnie, jak to miało miejsce w rozdziałach poprzednich, partie teoretyczne przykładami praktyki korzystnej i
niekorzystnej.
W rozdziale ostatnim, siódmym, wskazano na ważność wychowawczej świadomości rodziców i wagę odpowiedzialności za
jakość rozwoju dziecka ciążącą na nauczycielach oraz przedstawiono sposoby popularyzacji wśród rodziców, opiekunów,
wychowawców i nauczycieli oraz nadzoru pedagogicznego praktyki korzystnej rozwojowo.
Pracę zamyka podsumowanie, w którym zebrano walory praktyki rozwojowej i podkreślono jej niepodważalne znaczenie
dla wszechstronnego rozwoju dziecka, głównie ze względu na integracyjny charakter działań dydaktyczno-wychowawczych
opartych o znajomość praw rządzących tym rozwojem.
W opracowaniu wiele treści pominięto, można je znaleźć w podręcznikach psychologii rozwojowej, klinicznej,
wychowawczej i społecznej, w opracowaniach monograficznych i opisach prac badawczych sprawdzonych empirycznie.
Zamierzeniem autorki jest zachęcenie, w oparciu o literaturę przedmiotu i doświadczenia własne, do innego, nowego
spojrzenia na pracę z dziećmi w różnych okresach ich rozwoju. Być może, że zaprezentowane przykłady i analizy
korzystnej i niekorzystnej rozwojowo praktyki pomogą obcującym wychowawczo z dzieckiem w rozwiązaniu przynajmniej
niektórych problemów wynikających z tej pracy.
Opracowanie adresuję do rodziców i opiekunów, wychowawców i nauczycieli pracujących w żłobkach, przedszkolach i
szkołach, w domach małego dziecka i w innych placówkach opiekuńczo-wychowawczych, a także do studentów pedagogiki
przedszkolnej i wczesnoszkolnej oraz uczniów szkół średnich i pomaturalnych o profilu pedagogicznym, słowem do
wszystkich, którzy mają kontakt wychowawczy z dzieckiem w wieku niemowlęcym, poniemowlęcym, przedszkolnym
i szkolnym i powinni mieć orientację na temat rozwoju dzieci powierzonych ich opiece niezbędną w projektowaniu i
realizacji działań rozwojowo korzystnych. | pl_PL |
