| dc.description.abstract | Człowiek współczesny coraz częściej przeżywa stany przeciążenia fizycznego i psychicznego oraz napotyka coraz
więcej trudności w wypełnianiu codziennych obowiązków i zadań. Niemożność aktywnego korzystania w pełni z postępów
wiedzy i techniki prowadzi do frustracji i astenii z objawami niewydolności biopsychospołecznej, które są
spowodowane naporem sytuacji stresowych. Stany nadmiernego pobudzenia i napięcia związane głównie z uczuciem lęku w
następstwie dysfunkcji ośrodków emocjonalnych i neurowegetatywnych są źródłem zakłóceń homeostazy zmuszających
organizm do krańcowego uruchamiania mechanizmów obronnych i kompensacyjnych.
Stres w postaci ostrej wywołany nagłymi zderzeniami procesów pobudzania i hamowania o dużym nasileniu stanowi
czynnik wyzwalający reakcje lękowe o bardzo zróżnicowanym zespole objawów. Niekiedy reakcje te w następstwie
dysfunkcji układu nerwowego mają charakter somatopsychiczny czy psychosomatyczny.
Podatność na reakcje lękowe może być też przypisana czynnikom genetycznym oraz niewłaściwemu wychowaniu dziecka,
zarówno w kręgu rodzinnym jak i w środowisku szkolnym.
Obniżenie odporności biologicznej organizmu wskutek przeciążenia sfery psychicznej i fizycznej może nasilać się i
utrwalać patologiczne odruchy warunkowe utrudniające przywrócenie zachwianej równowagi psychofizycznej i
emocjonalnej, przejawiające się przeważnie w postaci nerwicy lękowo-depresyjnej i poczucia mniejszej wartości
względnie zaburzeń psychosomatycznych. W razie oddziaływania czynników sfery moralnej występuje stres moralny
przeżywany jako cierpienie z poczuciem winy lub krzywdy. Każdy stres moralny stawia przed nami zasadnicze problemy:
jaki jest sens życia, cel naszej pracy, jak trzeba postępować, żeby zachować godność ludzką i szacunek społeczny.
W tych sytuacjach, w następstwie stresów psychicznych spotykamy się z chorobami psychosomatycznymi. Emocje
pozytywne i dodatnie reakcje neurohormonalne wzmagają gotowość przeciwstawiania się stresom.
W reakcji typu agresji - przeważa wydzielanie hormonów nadnerczy (noradrenalina - „hormon lwa”, natomiast w reakcji
lękowej - adrenalina - „hormon królika”). W tym kontekście - błędne jest często mniemanie pedagogów twierdzących,
że student żyjący w lęku osiąga lepsze wyniki w nauce, a otrzymując trudniejsze zadanie - przyłoży się więcej do
jego rozwiązania.
Jednostki, które reprezentują sokratejską hierarchię wartości przede wszystkim muszą poznać siebie i dążyć do
samodoskonalenia, w oparciu o stwierdzenie „kim jestem” i „kim chciałbym być”.
Przy skutecznym przeciwstawianiu się stresom konieczne jest równoczesne dążenie do osiągania pełnej dojrzałości
emocjonalnej, fizycznej i intelektualnej. Niedojrzałość można odróżnić od dojrzałości w procesach poznawczych
określających postawy egoistyczne i altruistyczne oraz w przeżyciach emocjonalnych związanych z popędami i
potrzebami psychicznymi oraz społecznymi.
O pozytywnej i skutecznej reakcji na działanie stresorodnych czynników decyduje sprawność receptorów przekazujących
informacje do ośrodków nerwowych o środowisku wewnętrznym i środowisku zewnętrznym oraz prawidłowy przebieg
analizy otrzymanych informacji i decyzji podejmowanych w ośrodkowym układzie nerwowym.
Trudności w rozwiązywaniu przedstawionych problemów dotyczących stanu zdrowia i zdolności do mobilizacji sił
obronnych decydują o zaburzeniach adaptacji u studentów i mogą przejawiać się w zakłóceniu funkcji somatycznych jak
również i psychicznych.
Z tych względów w zakresie zadań wychowawczych istotną sprawą jest przebadanie psychologiczne nowo przyjętych
studentów na I rok studiów, aby możliwie jak najwcześniej zorientować się, ilu z nich wymaga odpowiedniej terapii
i profilaktyki. Pominięto natomiast w omawianych problemach zakłócenia somatyczne związane z dysfunkcją
neurowegetatywną i wymagające terapii medycznej.
Zgodnie z tymi postulatami przedstawienie opracowanych wyników badań u studentów I roku Wyższej Szkoły
Pedagogicznej jest próbą wyselekcjonowania jednostek, u których należy zaprogramować leczenie. Z uwagi na
podstawowe zadania Uczelni zwrócono główny nacisk na psychopedagogikę obejmującą przede wszystkim zaburzenia o
charakterze zespołów lękowo-depresyjnych. Zrozumienie właściwego sensu życia przez każdego młodego człowieka oraz
trudności jakie go czekają w przyszłości należy tak sobie przyswoić, aby bez większych przeszkód mógł realizować
wybrane cele i zadania. | pl_PL |
