Naśladowanie wzorca i dostrzeganie prawidłowości w prostych sytuacjach matematycznych i paramatematycznych przez dzieci upośledzone w stopniu lekkim

Abstract

Głównym zadaniem mojej pracy badawczej było poznanie możliwości a także i trudności uczniów w sytuacjach związanych z rozwiązywaniem prostych zadań matematycznych i paramatematycznych w klasach początkowych od I do III szkoły specjalnej. Dotyczy to dzieci upośledzonych w stopniu lekkim, w nauczaniu których ogromną rolę odgrywa naśladowanie bezpośrednie i naśladowanie rozumne (według terminologii L.S.Wygotskiego), dlatego też w badaniach zastosowano zadania wymagające tych aktywności. Obserwując proces ich rozwiązywania przez uczniów starano się scharakteryzować strefę aktualnego rozwoju (aktualnych możliwości) oraz strefę najbliższego rozwoju przeciętnego ucznia. Impulsem do podjęcia badań była praca nad podręcznikami dla klas początkowych szkoły specjalnej, przygotowywanymi wspólnie z pedagogiem specjalnym dr Janiną Wyczesany. Wstępną wersję tych podręczników eksperymentowały mgr Monika Jaroszyńska i mgr Anna Walasek-Brzezińska, którym wdzięczna jestem za współpracę. Wyniki z przeprowadzonych badań indywidualnych, a także konstrukcję kolejnych serii zadań, miałam okazję przedstawić na Ogólnopolskim Seminarium z Dydaktyki Matematyki prowadzonym przez prof.dr Annę Zofię Krygowską w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, której pragnę gorąco podziękować za umożliwienie dyskusji na seminarium oraz cenne uwagi w czasie indywidualnych rozmów, pozwalające dostrzec głębiej problemy badawcze, wyjaśnić różne wątpliwości i udoskonalić metody pracy. Badania indywidualne prowadziłam przy współudziale koleżanki z Zakładu Dydaktyki Matematyki mgr Urszuli Fröss oraz studentów pedagogiki specjalnej, opiekuńczo-wychowawczej i nauczania początkowego. Serdecznie dziękuję im za pomoc, gdyż bez niej nie byłoby możliwe przebadanie tak dużej liczby uczniów w stosunkowo krótkim czasie. Materiały do badań przygotowane zostały bardzo sumiennie i terminowo - dla każdego dziecka oddzielnie - przez specjalistę - technika Krystynę Tutak, której również składam podziękowanie. Bardzo serdecznie dziękuję recenzentom: profesor dr Annie Zofii Krygowskiej oraz profesorowi dr hab.Tadeuszowi Gałkowskiemu za wnikliwe uwagi dotyczące całokształtu pracy, które znacznie przyczyniły się do jej ulepszenia i ostatecznej redakcji