| dc.description.abstract | Podjęcie tematu dotyczącego infrastruktury kultury, wynika z rosnącego znaczenia tego podsystemu infrastruktury
społecznej dla funkcjonowania współczesnego społeczeństwa, a jednocześnie z braku szerszych badań z tego zakresu.
Coraz częściej zwraca się bowiem uwagę na to, że rola kultury nie ogranicza się jedynie do sposobu spędzania
wolnego czasu, ale oddziaływuje ona na wszystkie sfery życia, powodując m.in. prócz zwiększenia sumy wiadomości,
rozbudzenie samorealizacji psychiki człowieka, integrację społeczeństwa czy ograniczenie przejawów patologii
społecznej (M. Czerwiński, 1969; A. Mura, 1981). Te cechy kultury mają szczególne znaczenie w tak skomplikowanym i
obfitującym w problemy obszarze jakim jest województwo katowickie, a zwłaszcza jego centralna część, gdzie zawsze
na czołowym miejscu znajdowały się cele gospodarcze, odsuwając na dalszy plan człowieka - jego potrzeby i warunki
wpływające na jakość życia (poziom infrastruktury kultury jest jednym z jego mierników).
Dlatego też, w pracy skupiono się na celach praktyczno-poznawczych zmierzających do określenia szeroko pojętego
stanu infrastruktury kultury na badanym obszarze.
Zaprezentowany zakres tematyczny jest konsekwencją, propozycji licznych autorów (S. Leszczycki, 1975; M.
Ciechocińska, 1979; S. Otok. 1987) postulujących rozszerzenie zainteresowanie geografów infrastrukturą społeczną,
która nie tylko byłaby analizowana w sensie samej lokalizacji instytucji i urządzeń, ale obejmowałaby także nowe
kierunki badań, głównie związane z funkcjonowaniem i oddziaływaniem placówek. I tak M. Ciechocińska (1979) pisze "w
badaniach geograficznych równie ważny jest sam fakt powstania lub istnienia urządzeń oraz instytucji infrastruktury
społecznej, jak i zasięg społeczny oraz przestrzenny ich oddziaływania".
Podobnie S. Otok (1987) wśród zestawienia tematów szczególnie istotnych o charakterze poznawczym zaliczył:
- badanie i ocena przestrzennego zasięgu oddziaływania poszczególnych urządzeń infrastruktury społecznej w
przypadku określonych jednostek osadniczych i administracyjnych.
Realizację wyżej wymienionego celu ogólnego, starano się osiągnąć rozwijając cele cząstkowe związane z trzema
zasadniczymi częściami pracy, które dotyczą:
- część pierwsza - analizy wyposażenia miast i dzielnic GZM w placówki kulturalne, przy zwróceniu uwagi na czynniki
różnicujące placówki, a wynikające z ich wyposażenia oraz zatrudnionego personelu. Na tej podstawie określono
dostępność placówek, wraz z opiniami na ten temat samych mieszkańców.
- część druga - kwestii uczestnictwa społeczeństwa w instytucjonalnych formach kultury, jako że infrastruktura
kultury wg J. Kroszela (1982) należy do "usług fakultatywnych bez ograniczeń", z których korzystanie jest
całkowicie dobrowolne i dowolne". Dlatego, zapotrzebowanie na usługi kulturalne nie jest prostą funkcją liczby
ludności, ale wielu czynników m.in. wykształcenia. Uczestników imprez kulturalnych scharakteryzowano, określając
ich strukturą płci, wieku i wykształcenia. Zwrócono ponadto uwagę na czynniki utrudniające uczestnictwo w kulturze.
- część trzecia - przestrzennego oddziaływania placówek kulturalnych. Uzyskany materiał stał się podstawą typologii
placówek i miast ze względu na oddziaływanie przestrzenne.
W części kończącej pracę, biorąc za podstawę zachodzące obecnie w Polsce procesy, przedstawiono perspektywy
infrastruktury kultury w GZM na najbliższe lata.
Powyższy tekst uzupełniają tabele zamieszczone w tekście oraz zestawione w aneksie, jak również ryciny prezentujące
wybrane zagadnienia w formie graficznej. | pl_PL |
