Polityk Hotelu Lambert generał Ludwik Bystrzonowski (1797-1878)

Abstract

Niniejsza praca poświęcona jest działalności politycznej i wojskowej generała Ludwika Bystrzonowskiego. Przedstawiona jest w układzie chronologiczno-rzeczowym i podzielona na pięć rozdziałów. W rozdziale pierwszym ukazane są lata przedpowstaniowe hrabiego, jego udział w powstaniu, droga na emigrację i pobyt w Awinionie. Część ta, będąca wprowadzeniem do najważniejszych treści omawianego tematu, ma przybliżyć powiązania i znajomości Bystrzonowskiego ze znaczącymi postaciami Królestwa Polskiego (w tym armii polskiej), pomocnymi mu potem na emigracji. Omówione zostało też środowisko, z jakiego się wywodził, a które ukształtowało jego osobowość. W drugim rozdziale skupiono się na podróżach hrabiego po basenie Morza Śródziemnego, jego pierwszych latach działalności w obozie księcia Adama Jerzego Czartoryskiego oraz misji sprowadzenia do Belgii generała Jana Skrzyneckiego. Opisując dość dokładnie eskapady po Egipcie, Syrii i Turcji, starano się zwrócić uwagę na ich wpływ na późniejszą działalność polityczną hrabiego. Przy analizie początków prac Bystrzonowskiego w Hotelu Lambert przeanalizowano jego bezpośrednie kontakty z innymi działaczami tej organizacji. Podkreślono też funkcje jakie pełnił wśród „monarchistów" i udział w redagowaniu prasy obozu. Istotne było także ukazanie szczególnej roli hrabiego przy bezprecedensowym „wykradzeniu" generała Skrzyneckiego spod kurateli austriackiej, następnie przewiezienie go do Brukseli i doprowadzenie do konfliktu dyplomatycznego kilku państw europejskich. Rozdział trzeci ukazuje udział Bystrzonowskiego w wojnie w Algierii oraz jego działalność w charakterze agenta księcia na Bałkanach w dobie Wiosny Ludów, a potem w końcowej fazie powstania węgierskiego. W części poświęconej walkom Francuzów z arabską armią powstańczą Abdel-Kadera przedstawiono genezę niezwykłych stosunków polskiego wojskowego z generalicją francuską, bardzo istotną w jego przyszłym życiu. Przeanalizowano też różnorakie działania Bystrzonowskiego w celu pojednania Południowych Słowian z rewolucyjnymi Węgrami. Tutaj na szczególne podkreślenie zasługują kontakty z przywódcami serbskich i chorwackich ruchów narodowych, co między innymi pozwoliło (dzięki pośrednictwu Polaka) na przeprowadzenie wojsk węgierskich, polskich i włoskich przez wrogie terytorium słowiańskie na ziemie tureckie. W następnym, czwartym rozdziale, szeroko opisano polskie staranie o powołanie legionu polskiego na Kaukazie w czasie wojny krymskiej. Głównym pomysłodawcą projektu (oczywiście w imieniu księcia Czartoryskiego) był Ludwik Bystrzonowski. Postarano się też w tej części pracy starannie prześledzić i przedstawić przebieg dość kontrowersyjnych działań polskich generałów służących w tureckim wojsku anatolijskim. Omówiono wreszcie przyczyny odsunięcia hrabiego od prac w Hotelu Lambert. Rozdział piąty przedstawia schyłkowy okres życia i działalności Bystrzonowskiego od zgonu Adama Jerzego Czartoryskiego w 1861 roku, aż do śmierci bohatera tej rozprawy w roku 1878. Postarano się ukazać miejsce Bystrzonowskiego w obozie kierowanym przez Władysława Czartoryskiego i relacje z francuskimi przedstawicielami elity rządzącej. Nie pominięto też udział u Polaka w wydarzeniach związanych z wojną francusko-pruską i Komuną Paryską. W końcu zajęto się sprawami rodzinnymi i finansowymi starzejącego się generała. Końcowa część rozprawy to podsumowanie całości emigracyjnej działalności politycznej i wojskowej generała Ludwika Bystrzonowskiego.