Tempo wypowiedzi dziecięcych
Streszczenie
Niniejsza praca dotyczy zjawiska, które do tej pory nie było badane na gruncie języka polskiego. Wyznaczenie norm
tempa wypowiedzi wśród uczniów w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym stanowiło główny cel przeprowadzonych badań.
Część I pracy stanowi jej teoretyczne podstawy. W części II zawarto metodologię badań, pełne analizy materiału
badawczego oraz wnioski.
W rozdziale I zdefiniowano „wypowiedź”, która mieści się w zakresie zainteresowań językoznawstwa stosowanego. Z
uwagi na to, że materiał badawczy stanowiły fragmenty wypowiedzi dziecięcych, konieczna była dokładna
charakterystyka tej jednostki językowej. Wraz z nią opisano przebieg procesu formułowania komunikatów językowych.
W wypowiedzi można wskazać dwa typy zjawisk: „mówienie” i „niemówienie”. Ich opis zawiera się w rozdziałach II i
III. Podczas mówienia, rozumianego jako artykulacja dźwięków mowy, możliwa jest obserwacja warstwy prozodycznej
wypowiedzi. Elementy suprasegmentalne są nieodłączną częścią mówienia. Opis tych elementów, których obserwacja jest
możliwa podczas realizacji komunikatu językowego, zawarto w rozdziale II. Rozdział III natomiast wprowadza do
rozważań zagadnienia, które mieszczą się w pojęciu „niemówienie”, są to: milczenie, przemilczenie i pauza.
W rozdziale IV przedstawiona została charakterystyka tempa wypowiedzi i tempa mówienia. Porównanie wskazanych
zjawisk pozwoliło wyznaczyć podstawowe różnice między nimi, które bezpośrednio wiążą się z metodami ich badania.
W części II pracy zawarto metodologię badań autorskich, która obejmowała: założenia metodologiczne,
charakterystykę organizację i przebieg badań oraz postawione problemy badawcze. Opis każdego z problemów przebiegał
zgodnie ze wskazanym w rozdziale I części II pracy porządkiem.
Kolejno w pracy zamieszczono charakterystykę grup badawczych i wszystkie analizowane w badaniach wypowiedzi
uczniowskie. Każda z wypowiedzi zaprezentowana została wraz z analizą ilościowo-jakościową. Rozdział II części II
pracy zawiera również wyniki zbiorcze przeprowadzonych analiz, które stały się podstawą badań statystycznych. Te
ukazano zgodnie z przyjętym porządkiem w dalszej części rozdziału.
Wynikające z prowadzonych badań wnioski opisano w rozdziale ostatnim. W pierwszej kolejność zaprezentowano
wnioski, które odnieść należy do poszczególnych problemów badawczych. Dalej natomiast znalazły się wnioski
aplikacyjne. This dissertation refers to a phenomenon that has not been researched so far as regards the Polish language.
Determination of the standards of the pace of utterance of childred of the kindergarten and early school age was
the main goal of the carried out research. Part I of the dissertation presents its theoretical basis. Part II shows
research methodology, comprehensive analyses of the research material and conclusions.
Chapter I includes a definition of ‘utterance’ that falls within the scope of interest of applied linguistics. Due
to the fact that the research material consisted of fragments of utterances of children, it was necessary to
present a precise characteristics of this linguistic unit. At the same time, process flow of formulation of
language messages was described.
Within an utterance, you can specify two types of phenomena: ‘speaking’ and ‘non speaking’. They are described in
chapters II and III. During speaking, understood as articulation of speech sounds, you can observe prosodic layers
of the utterance. Suprasegmental elements are an inseparable part of speaking. Chapter II shows a description of
these elements that can be observed during utterance of a language message. Whereas, chapter III is an introduction
to deliberations on the concept of ‘non-speaking’, namely: silence, concealment and pause.
Chapter IV presents characteristics of the tempo of utterance and tempo of speaking. The comparison of the said
phenomena made it possible to specify the basic differences between them, that are directly connected with the
methods of their examination.
Part II of the dissertation shows methodology of its author’s own research that included: methodological
assumptions, characteristics, organisation and course of research as well as formulated research problems. Each
problem is described in the order specified in Chapter I of Part II.
The dissertation shows charateristics of the research groups and all pupils’ utterances being the subject
of research. Each utterance has been presented together with its quantitative and qualitative analysis. Chapter II
of Part II of the dissertation includes also collective outcome of the carried out analyses that formed a basis for
statistical research that was shown later in the chapter in accordance with the approved order.
Conclusions drawn from the carried out research are described in the last chapter. First, conclusions
concerning specific research problems are presented. Then, conclusions concerning application are shown.