Edukacja dla bezpieczeństwa : istota i uwarunkowania

Abstract

W dobie proliferacji zagrożeń współczesnego świata szczególnie mocno uwydatnia się potrzeba projektowania i realizacji szeroko pojętej edukacji dla bezpieczeństwa. Stanowi ona jeden z głównych filarów systemu bezpieczeństwa państwa, a co z tym związane, powinna być właściwie definiowana i realizowana, adekwatnie do zagrożeń dostrzeganych przez odbiorców procesu kształcenia i wychowania. Tymczasem widoczna jest niepokojąca tendencja do utożsamiania edukacji dla bezpieczeństwa wyłącznie z przedmiotem nauczania w ramach edukacji formalnej. Takie podejście nie tylko spłyca problematykę edukacji dla bezpieczeństwa i czyni odpowiedzialnymi za realizację jej założeń wyłącznie nauczycieli, lecz dodatkowo stawia pod znakiem zapytania efektywność działań edukacyjnych podejmowanych poza szkołą przez instytucje i organizacje odpowiedzialne za kształtowanie środowiska bezpieczeństwa w kraju. Ważnym, lecz wciąż niewykorzystanym obszarem działań są inicjatywy edukacyjne na rzecz kształtowania środowiska bezpieczeństwa na gruncie pozaformalnym i nieformalnym. Potrzeba rozszerzenia skali działań w zakresie edukacji dla bezpieczeństwa wynika wprost z idei kształcenia ustawicznego. Istnienie pozytywnego i negatywnego wymiaru pojęcia bezpieczeństwa określa potrzebę uwzględnienia w edukacji dla bezpieczeństwa zarówno przeciwdziałania zagrożeniom, jak i reagowania na wyzwania współczesnego świata. Publikacja jest efektem wielu lat badań, poświęconych problematyce edukacji dla bezpieczeństwa. Ma ona charakter opisowy i komparatystyczny. Inspiracją do jej napisania były badania prof. A. Pieczywoka, który zdecydował się poddać pracę pozytywnej recenzji. Autorem części, poświęconej istocie edukacji dla bezpieczeństwa w ujęciu formalnym, pozaformalnym i nieformalnym jest dr Ewelina Włodarczyk. Porównania edukacji dla bezpieczeństwa w ujęciu formalnym w Polsce i na świcie dokonała dr Elżbieta Sadowska-Wieciech, a rys historyczny edukacji dla bezpieczeństwa w Polsce przedstawiła mgr Justyna Rokitowska.