Avatars of the libido

Abstract

Niniejsza praca stawia sobie za cel dokonanie analizy pojęcia „libido” i ukazanie różnych jego atrybutów w psychologii, filozofii, religii oraz literaturze. Tłem intelektualnym pracy jest w głównej mierze psychologia i filozofia Carla Gustava Junga oraz Zygmunta Freuda. W rozdziale pierwszym, zatytułowanym In Libido, dokonano szkicu modelu energii psychicznej i różnych jej uwarunkowań oraz etapów ewolucyjnych w psychice ludzkiej. Do najważniejszych zagadnień tego działu należą: koncepcja stadium lustrzanego J. Lacana, nieświadomości opartej na wyparciu Z. Freuda oraz nieświadomości osobistej i zbiorowej, a także tworzących ją archetypów w ujęciu Carla Gustava Junga. Rozdział drugi poświęcony jest w całości motywom religijno-filozoficznym. Pierwsza część tego rozdziału omawia mity kosmogoniczne, w tym także biblijne stworzenie świata i człowieka oraz skutki, j akie te mity wywarty na rozwój psychiczności ludzkiej i na stosunek człowieka do samego siebie. Podając przykład tych rozważań w późniejszym podrozdziale, zastanawiamy się nad następstwami kopernikanizmu, nad jego wpływem na kształtowanie się stosunku człowieka do samego siebie i otaczającego go świata, mając przy tym na uwadze dialektykę między geocentryzmem a heliocentryzmem. Również tutaj przybliżony jest chrześcijański model psychiki, oparty m.in. na filozofii Tertuliana i Orygenesa. W dalszej części tego rozdziału przedstawiono spór o naturę powszechników, prowadzoną przez dwa rywalizujące nurty filozoficzne: nominalizm i realizm. Wreszcie omówiony zostaje model Vernunft Kanta na podstawie Krytyki czystego rozumu. W rozdziale trzecim, ostatnim, omówiono możliwości interpretacyjne tekstu w odniesieniu do wcześniej przedstawionej terminologii oraz nurtów filozoficznych. Także tutaj dostrzegalny jest rozdźwięk pomiędzy pewnym interpretacyjnym uniwersalizmem a partykularyzmem. Wychodząc z teorii jungowsko-freudowskich przedstawiamy w tym dziale jeszcze inne teorie (Nietzsche, Schiller, Fromm). Teorie te mają zasadniczą cechę wspólną, mianowicie dostrzegają dwa odrębne modele psychiczne tekstu: te, które w głównej mierze oparte są na motywach świadomych oraz te, w których główne znaczenie przypisywane jest motywom nieświadomym.