Rozwój mowy dziecka w środowisku bilingwalnym

Abstract

Bilingwizm jest zjawiskiem szeroko opisywanym przez badaczy z całego świata. Polskie i zagraniczne badania ukazują, że dzieci dwujęzyczne posiadają mniejszy zasób słów osobno w obu językach, natomiast niewiele jest podłużnych badań związanych z nabywaniem kategorii gramatycznych, dzięki którym dziecko łączy słowa w zdania, umożliwiając tym samym dialog z innymi ludźmi. Większość badań nad dziećmi dwujęzycznymi to badania ankietowe, testy i kwestionariusze, które przynoszą bardzo ograniczone rezultaty, ponieważ pokazują one dwujęzyczność jako stan, a nie proces. Celem rozprawy naukowej jest opis dziecka stającego się osobą dwujęzyczną poprzez zbadanie rozwoju słownika obu języków i wybranych kategorii gramatycznych od 12 do 26 miesiąca życia oraz porównanie ich z normami dzieci jednojęzycznych, a także z dziećmi z dysfunkcjami rozwoju języka. Celem praktycznym pracy jest pomoc dzieciom bilingwalnym i ich rodzinom w budowaniu wysokich kompetencji językowych, które są początkowo podstawą dialogu i głębokich relacji rodzinnych, a następnie społecznych. Badanie podłużne trojga dzieci z trudnościami językowymi o różnym podłożu przeprowadzone zostało metodą biografii językowej na przestrzeni niespełna dwóch lat. Główną techniką badawczą były wielogodzinne obserwacje zarejestrowane na nagraniach wideo przez rodziców dzieci. Badanie przebiegało w trzech etapach: realizacja nagrań wypowiedzi dzieci, dokonanie transkrypcji oraz analiza jakościowa i ilościowa zebranego materiału. Badanie i analiza wyników potwierdzają postawioną tezę, że rozwój pierwszego i drugiego języka dziecka dwujęzycznego różnią się od siebie i determinowane są miejscem zamieszkania oraz czasem stymulacji w każdym z języków. Oprócz tego dwujęzyczność wpływa na rozwój systemu leksykalnego i morfologicznego obu języków. Nabywanie mowy dziecka w środowisku bilingwalnym nie przebiega zatem tak samo jak w środowisku monoligwalnym. W związku z tym konieczne jest wprowadzenie szeregu technik stymulacji rozwoju mowy używanych przez terapeutów Metody Krakowskiej w przypadku dzieci z trudnościami w nabywaniu systemu językowego.

Bilingualism is a phenomenon that is being heavily researched all over the world. Polish and foreign studies have shown that bilingual children produce fewer words in each language compared to monolingual children. However, there are only a few longitudinal studies that focused on the acquisition of grammatical categories which allow a child to combine words into sentences and have a dialogue with other people. Although the majority of research on bilingual children use tests and questionnaires, they bring limited results and present bilingualism as a state, not a process. The aim of the dissertation is to describe the child’s process of becoming a bilingual person by examining the development of the vocabulary in both languages, grammatical categories from 12 to 26 months of age, and comparing them with norms established for monolingual children as well as for children with language disorders. The practical objective of the paper is to help bilingual children and their families to build language competence that serves as a foundation of dialogue and promotes strong family and social relations. The longitudinal study was conducted on three children with language difficulties of various degrees using the language biography method within less than two years. The main research technique consisted of video recorded observations made by the parents of those children. The research was completed in three stages: recordings of children's language samples, transcriptions of their dialogue, and qualitative and quantitative analyses of the collected material. The analysis of results supported the thesis that there is a difference in simultaneous first and second language acquisition in bilingual children. The acquisition depends on the place of residence and the amount of exposure of both languages. Moreover, bilingualism affects the development of the lexical and morphological systems of both languages. A child’s language acquisition in a bilingual environment is different than in a monolingual environment. Therefore, it is necessary to introduce a variety of language facilitative strategies used by Cracov’s Method therapists in order to prevent language difficulties.