Teatr i Kosmos (w) teorii (literaturoznawczej)

Abstract

Tekst wstępny omawia zawartość rocznika oraz wskazuje na podjęte, w szkicach i studiach w nim zawartych, kierunki analiz i interpretacji. W artykułach konweniują sensy wielkich metafor wyobrażeniowych TEATRU i KOSMOSU jako pewnych uniwersów. Rozwijając myśl Hansa Blumenberga można powiedzieć, że realizmem metafor (w tym metaforyki teatrologicznej i kosmologicznej) jest realizm retoryczności – czasów, nurtów artystycznych, twórców. (Re)definicje pojęć: retoryka, retoryczność – stanowią drugi krąg tematyczny poruszany w tekstach, obok takich kategorii jak performatywność czy transmedialność. Zjawiska te nie funkcjonują poza gatunkami wypowiedzi literackiej, naukowej i paranaukowej, dlatego trzeci krąg rozważań w artykułach dotyczy refleksji genologicznej (szczególnie w odniesieniu do: akademickiej powieści kryminalnej, powieści teatralnej, cyklu lirycznego, antologii, „prywatnej” genologii Stanisława Barańczaka).

The introductory text discusses the contents of the yearbook and points to the directions of analysis and interpretation undertaken in the sketches and studies contained therein. The articles combine meanings of great imaginational metaphors of THEATRE and COSMOS as certain universes. Developing the idea of Hans Blumenberg, one can say that the realism of metaphors (including theatrical and cosmological studies) is the realism of rhetoricality – times, artistic trends, creators. (Re)definitions of the terms: rhetoric, rhetoricality – constitute the second thematic circle touched upon in texts, alongside categories such as performativity or transmediality. These phenomena do not function outside the genres of literary, scientific and para-scientific statements, therefore the third area of investigation in the articles concerns genological reflection (especially in relation to: academic mystery novel, theater novel, lyric cycle, anthology, “private” genology of Stanisław Barańczak).