Przywództwo edukacyjne dyrektora szkoły a twórcze orientacje nauczycieli

Abstract

Rozprawa doktorska stanowi studium teoretyczno-empiryczne, a głównym jej celem jest poznanie roli przywództwa edukacyjnego dyrektora szkoły w kształtowaniu twórczych orientacji życiowych nauczycieli. Dysertacja składa się z wstępu, siedmiu rozdziałów, uogólnień wyników badań, wniosków, propozycji autorskich rozwiązań pedagogicznych dotyczących doskonalenia przywództwa edukacyjnego dyrektorów i twórczych orientacji nauczycieli, bibliografii, spisu tabel, wykresów, rysunków i schematów oraz aneksu zawierającego obliczenia statystyczne i wzory narzędzi badawczych. Trzy pierwsze rozdziały pracy to rozważania teoretyczne dotyczące: roli szkoły w zmieniającym się świecie, funkcji, zadań i ról pełnionych przez nauczycieli oraz ich kompetencji zawodowych, aspektów przywództwa edukacyjnego dyrektora szkoły oraz twórczych zachowań i orientacji życiowych pedagogów. Prezentację metodologicznych podstaw badań zawarto w rozdziale czwartym. W piątym rozdziale opisano wyłonione w toku analizy danych style przywódcze, priorytety w zarządzaniu, ukazano opinię nauczycieli na temat zdolności przywódczych dyrektorów oraz sposoby motywowania zachowań twórczych grona pedagogicznego. Przeanalizowano również sukcesy i trudności w zarządzaniu placówkami oświatowymi, a także działania podejmowane w celu wprowadzania zmian. W szóstym rozdziale dokonano oceny poziomu zachowań twórczych nauczycieli w sferze charakterologicznej i poznawczej oraz zaprezentowano globalny poziom tych zachowań. Przedstawione zostały również działania twórcze podejmowane przez nauczycieli. W ostatnim rozdziale skupiono się na opisie związku przywództwa edukacyjnego z orientacjami twórczymi nauczycieli. Przeanalizowano elementy przywództwa edukacyjnego, które w sposób istotny wpływają na zachowania i orientacje twórcze nauczycieli: style przywódcze, priorytety w zarządzaniu, standardy przywództwa, postawy dyrektorów wobec twórczych jednostek. Ważną częścią pracy są zaproponowane przez autorkę rozwiązania doskonalące przywództwo edukacyjne dyrektorów i twórcze orientacje nauczycieli. Propozycje działań dotyczą: kształcenia przyszłych nauczycieli i dyrektorów, funkcjonowania dyrektora i nauczycieli, ich doskonalenia i dokształcania, szkoły oraz otoczenia szkolnego. Zasugerowane rozwiązania oraz zaproponowane postulaty do wdrożenia mają na celu poprawę jakości przywództwa edukacyjnego w kierunku inspirowania nauczycieli do twórczych orientacji i zachowań oraz do inicjowania nowych pomysłów wykorzystywanych w pracy dydaktycznowychowawczej.

The doctoral dissertation is a theoretical and empirical study, and its main goal is to learn the role of the school head's educational leadership in shaping the creative life orientations of teachers. The dissertation consists of the introduction, seven chapters, generalizations of research results, conclusions, propositions of own pedagogical solutions for improving the educational leadership of teachers and creative orientations of teachers, bibliography, table of contents charts, drawings and diagrams and appendix containing statistical calculations and models of research tools. The first three chapters of the work are theoretical considerations regarding: the role of school in a changing world, the functions, tasks and roles of teachers and their professional competences, aspects of the school head's educational leadership and creative behavior and life orientations of educators. The presentation of methodological foundations of the research is included in chapter four. The fifth chapter describes the leadership styles selected in the course of data analysis, management priorities, shows the teachers' opinion on the leadership abilities of directors and ways to motivate the creative behavior of the teaching staff. Successes were also analyzed and difficulties in managing educational establishments, as well as actions taken to introduce changes. The sixth chapter assesses the level of creative behavior of teachers in the characterological and cognitive sphere and presents the global level of these behaviors. Creative activities undertaken by teachers were also presented. The last chapter focuses on the description of the educational leadership relationship with teachers' creative orientations. Elements of educational leadership that have a significant impact on the teachers 'creative behavior and orientations were analyzed: leadership styles, management priorities, leadership standards, and directors' attitudes towards creative individuals. An important part of the work are the solutions proposed by the author to improve the educational leadership of teachers and creative orientations of teachers. Proposals for action concern: the education of future teachers and principals, the functioning of the principal and teachers, their improvement and further training, school and school environment. The suggested solutions and proposed postulates for implementation are aimed at improving the quality of educational leadership towards inspiring teachers to creative orientations and behavior and to initiate new ideas used in didactic and educational work.