Religious motifs in Andy Warhol’s selected visual realizations

Abstract

Commonly associated with pop art and consumerism, Andy Warhol’s artistic output is a complex phenomenon, full of ambiguity and binary oppositions. The same could be said about his life in which religion, though not explicitly, played a domineering role. Warhol’s ethnic origins, as well as his family background, exerted a profound influence on his art and can be easily seen in his various realizations, with particular intensity in the last decade of his artistic activity.

Celem artykułu jest analiza wybranych motywów religijnych w twórczości Andy Warhola (1928–1987), ze szczególnym uwzględnieniem ostatniego dzieła artysty, którym była serigraficzna trawestacja Ostatniej Wieczerzy Leonarda da Vinci. Prowokacyjnie mianowany przez media papieżem pop-artu, Warhol zasłynął jako grafik reklamowy, którego twórczość powszechnie kojarzona jest z seryjnymi obrazami puszek zupy Campbell i przejaskrawionymi sitodrukowymi portretami Marilyn Monroe. Artystyczna spuścizna Warhola to jednak zjawisko bardzo złożone, w którym symbolika religijna, w tym motyw ikony, rozumiany w sensie dosłownym i przenośnym, jest stale przewijającym się wątkiem. Twórczość artysty w ciągu całego jego życia podlegała dynamicznej ewolucji. Dotyczy to również wątków religijnych stale obecnych w jego realizacjach, zwłaszcza w drugiej fazie życia artysty. Patrząc na życiową i artystyczną drogę najbardziej znanego przedstawiciela pop-artu, można by zaryzykować stwierdzenie, że tworząc serigraficzne ikony popkultury, w drugim okresie swojej działalności artystycznej sam wykreował się na postać ikoniczną, zacierając tym samym granice między prawdą i fikcją. Życie i twórczość artystyczną Andy Warhola charakteryzował zawsze silny dualizm przejawiający się w binarnych opozycjach: Wschód – Zachód, kultura wysoka – kultura masowa, sfera prywatna – sfera publiczna, introwertyczność – ekstrawertyczność, twórczość – produkcja. Podobna dychotomia cechowała Warhola w jego rozumieniu koncepcji sacrum – profanum, czego artystyczna trawestacja wybranych motywów religijnych w jego twórczości jest najlepszym potwierdzeniem.