Fantastyka grozy w polskiej prozie dwudziestolecia międzywojennego (Grabiński - Meissner - Gombrowicz)

Abstract

W rozprawie doktorskiej autor podejmuje się omówienia konwencji fantastyki grozy w prozie polskiej dwudziestolecia międzywojennego, zjawiska dotąd bliżej nie rozpoznanego w badaniach literaturoznawczych. Rozdział pierwszy pracy poświęcony jest charakterystyce istotniejszych cech fantastyki grozy jako konwencji literackiej. W tej części autor omawia także krytycznoliteracką i literaturoznawczą recepcję polskiej fantastyki grozy oraz przedstawia syntetyczną charakterystykę realizacji tej konwencji literackiej w polskiej prozie międzywojennej. W kolejnych rozdziałach przeprowadzona została bardziej szczegółowa analiza prozy fantastycznej Stefana Grabińskiego i jego teoretycznej koncepcji „metafantastyki” (rozdział drugi), wybranych nowel Janusza Meissnera stanowiących oryginalny wariant fantastyki grozy („lotnicze” ghost stories) oraz proweniencji tego wariantu „opowieści niesamowitej” (rozdział trzeci), powieści Witolda Gombrowicza pt. Opętani, będącej przykładem swoistej parodyjnej gry z konwencją powieści gotyckiej i formami literatury popularnej (rozdział czwarty). Pracę zamykają uwagi podsumowujące wcześniejsze obserwacje i formułujące perspektywy dalszych badań związanych z polską fantastyką grozy.

In PhD dissertation the author carries out a study of the literary convention of horror story in Polish prose of the interwar period, the phenomenon not identified in its entirety yet while literary studies course. The first chapter of aforementioned dissertation is devoted to characterization of most significant features of the horror fiction as a literary convention. In this part the author elaborates also the critical and literary study reception of horror fiction in Polish prose and provides synthetic characterization of implementation of this literary convention into Polish prose of the interwar period. In following chapters a thorough analysis of horror story in Stefan Grabiński’s prose has been made, together with his theoretical concept of so called “metafantasy” (second chapter), chosen short stories of Janusz Meissner which constitute original variant of the of horror fiction (“aviation“ ghost stories) as well as the provenance of this variant (third chapter), the novel of Witold Gombrowicz, entitled The Possessed, the example of peculiar parody-like play game with convention of gothic novel and forms of popular literature (fourth chapter). The dissertation ends with commentary notes recapitulating former observations and formulating prospects for further studies on the fantasy of horror in Polish prose.