Kognitívna pedagogika 1 : kognitívne determinanty edukačného procesu : hypotetické, deduktívne a inferenčné myslenie

Abstract

Celem monografii jest zdefiniowanie i scharakteryzowanie infrastruktury pedagogiki poznawczej jako samodzielnej i ukonstytuowanej dyscypliny pedagogicznej. Koncentruję się na analizie i porównaniu behawioralnej i poznawczej koncepcji uczenia się. Podkreślam, że zachowanie człowieka jest determinowane nie tylko bodźcami ze środowiska zewnętrznego, ale także procesami psychicznymi przetwarzającymi bodziec zewnętrzny. Przedstawiam możliwości eksploracji procesów psychicznych uczniów, które aktywowane są w procesie uczenia się. Monografia analizuje trójfazowy model IN-ON-OUT podziału działania umysłowego. Opierając się na podzieleniu myśli/aktu myślowego na trzy fazy, opisane są badania procesów myślowych w poszczególnych fazach aktu myślowego. W monografii przedstawiam przykłady diagnostyki poznawczej i interwencji poznawczej. Analizie poddawane są wybrane programy interwencji i stymulacji poznawczej. Programy te mają charakter (1) przekrojowych dziedzin ogólnych (podejścia, które nie są związane z treścią określonego przedmiotu) mających na celu przyswajanie ogólnie stosowanych form myślenia lub (2) kontekstowo określonych podejść dziedzinowych rozwijających określone aspekty poznawcze w ramach program nauczania matematyki, języka, przedmiotów ścisłych). Bardziej szczegółowo opisano zasady dynamicznego testowania poznawczego. Monografia zawiera przykłady: 1. pojęcie definicji procesów myślowych, 2. diagnostyka, 3. stymulacja wybranych procesów myślowych, reprezentowanych głównie w fazie przetwarzania/opracowania informacji. W monografii Pedagogika poznawcza 1 zwracam uwagę na myślenie hipotetyczne, dedukcyjne i inferencyjne jako procesy poznawcze warunkujące proces uczenia się. Podkreślam wagę diagnozy i interwencji, która koncentruje się na problemach z zakresu myślenia dedukcyjnego i inferencyjnego jednostki. W oparciu o teoretyczną definicję pojęć - myślenie dedukcyjne, hipotetyczne i wnioskowanie, opisuję narzędzie do diagnozy tych aspektów myślenia. Na końcu monografii analizuję wyniki badań mających na celu zbadanie myślenia hipotetycznego, dedukcyjnego i inferencyjnego na próbach uczniów nienaruszonych i uzdolnionych intelektualnie. Przedstawiam także edukacyjne implikacje poznawania oraz stymulacji określonych aspektów poznania.

The aim of the monograph is to outline the infrastructure for forming cognitive pedagogy as an independent and constituted pedagogical discipline. We focus on the analysis and comparison of behavioral and cognitive conceptions of learning. We point out that human behavior is determined not only by external stimuli but also by mental components processing that external stimulus. The monograph provides the possibilities for examining learner´s mental processes, which are activated during information processing, i.e., during learning process. In addition, the IN-ON-OUT three-phase model of mental act is analysed in the monograph. Based on the partition of thinking/mental act into three phases we introduce the examples of research on thinking processes present in separate phases of mental act. In the monograph, we illustrate both cognitive diagnostics and cognitive intervention. Selected programs of cognitive intervention and stimulation are analysed. These programs have the character of either (1) transversal domain-general (extra-curricular) approach, unrelated to the content of particular school subject and focused on the acquisition of generally applicable forms of thinking, or (2) contextually domain-specific oriented approach developing specific cognitive aspects within curricular domains (mathematics, language, natural sciences). The fundamentals related to dynamic assessment of cognitive skills are further described. There are in monograph introduced the samples of: 1. conceptual definition, 2. diagnostics, 3. stimulation of selected thinking processes. The monograph Cognitive Pedagogy 1 focuses on hypothetical, deductive and inferential thinking understood as cognitive processes conditioning learning process. We stress the importance of diagnostics and intervention oriented on the difficulties within individual´s deductive reasoning and inferential thinking. Based on the theoretical outline of concepts deductive, hypothetical and inferential thinking, an instrument for diagnosing these aspects of thinking is described. The concluding part of the monograph analyses the results of research on hypothetical, deductive and inferential thinking conducted on the sample of intact and intellectually gifted learners. We bring the results of the D-KEFS Word Context Test applied on intact and gifted learners with the aim to compare the levels of deductive thinking measured by Word Context Test in both groups of learners. Moreover, the monograph presents the educational implications for stimulation regarding the defined aspects of cognition