Dylematy doświadczania przez nauczycieli poczucia własnej wartości

Abstract

Poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: kim powinien być nauczyciel jako człowiek i profesjonalista, który posiada idealne zestawienie cech osobowych i kompetencji zawodowych, poświęcono wiele miejsca w rozważaniach na temat pełnienia roli społecznej. W badaniach pedeutologicznych określeniu struktury idealnych cech, zakresu kompetencji, układu wyspecjalizowanych czynności i roli społecznej przypisanej temu zawodowi służy paradygmat pojęciowy, który „nie ma w swym rdzeniu znaczeniowym udziału jednostki w tworzeniu własnego wizerunku” (Kwiatkowska 2007: 27). Tymczasem – niezależnie od zmieniających się warunków kulturowo-społecznych i politycznych – odniesienie do świata wartości, dokonywane wybory etyczne, sposoby ich uzasadnienia, a także stosunek do samego siebie jako człowieka są jednym z aspektów kompetencji zawodowych, które nie podlegają socjalizacji według z góry przyjętych założeń. Ich przejawem są również samoświadomość oraz poczucie wartości zawodowej (Szempruch 2012: 197). Nauczyciel, poszukując dróg własnego rozwoju, nie tylko określa powinności, zakres odpowiedzialności, ale również wyjaśnia normy i wartości, które uznaje za ważne. Prezentowany tekst dotyczy konieczności ciągłego konfrontowania przez nauczycieli doświadczeń osobistych, przekonań oraz uznawanych wartości z przyjętym społecznie wzorem realizowania roli zawodowej.