Le valet dans des comédies choisies de la seconde moitié du XVIIe et du XVIIIe siècle (Moliere, Marivaux, Baumarchais) et dans "Jacques le Fataliste" de Diderot

Abstract

Praca poświęcona jest postaci sługi w literaturze francuskiej XVII i XVIII wieku, w wybranych komediach Moliera, Marivaux i Beaumarchais ("Dom Juan", "Le Jeu de l'amour et du hasard", "Les Fausses confidences", "Le Barbier de Seville", "Le Mariage de Figaro"), jak również w powieści Diderota "Kubuś Fatalista i jego pan". Sługa jest konwencjonalną postacią literacką, posiadającą pewne typowe, niezmienne cechy, z drugiej zaś strony można zaobserwować silne zindywidualizowanie konkretnych postaci sług. Celem pracy jest przebadanie relacji sługa-pan w wyżej wymienionych utworach, głównie w aspekcie psychologicznym, ale również dramaturgicznym i strukturalnym. Określenie funkcji dramatycznych, które można przypisać poszczególnym postaciom (funkcje bohatera głównego podmiotu działania, pomocnika, przeciwnika, itp.), pozwala uchwycić różnice i ewolucję stosunku sługa-pan: od szczerego oddania i całkowitego podporządkowania do buntu i niezależności służącego, który staje się centralną postacią utworu.

The thesis is devoted to a character of a servant in the French literature of 17th and 18th century in selected comedies of Moliere, Marivaux and Beaumarchais ("Dom Juan", "Le Jeu de l'amour et du hasard", "Les Fausses confidences", "Le Barbier de Seville", "Le Mariage de Figaro"), as well as in the Diderot's novel "Jacques le Fataliste". The servant is a conventional literary character displaying some typical, invariable features, however it may be noticed a marked individualization of definite characters of servants. The purpose of the work is an examining of a relation servant-master in the above-mentioned works, mostly in psychological but also in dramaturgical and structural aspects. A defining of scenic functions which may be attributed to particular characters (function of a hero - the main subject, a helper, an antagonist etc.) enables to notice differences and an evolution of the relation servant-master: from a unreserved submission to a dissent and an independence of the servant who becomes a leading character of the composition.