Poetyka palimpsestu jako wyraz intertekstualnej gry Tadeusza Różewicza z tekstami kultury

Abstract

Celem pracy jest dokonanie analizy i interpretacji możliwych do wychwycenia odwołań międzytekstowych i strategii tworzenia tekstów obecnych w utworach poetyckich Tadeusza Różewicza, a składających się na, wpisująca się w nurt postmodernistyczny, poetykę palimpsestu. Tych relacji nie da się odnieść wyłącznie do wewnątrzliterackich związków, gdyż obejmują one pozaliterackie style, gatunki i intersemiotyczne powiązania z pozadyskursywnymi mediami sztuki i komunikacji.

Rozprawa, utrzymana w ramach teorii intertekstualnej, pragmatyki językowej i teorii kulturowej, jest tylko częściową próbą zmierzenia się z odwołaniami, ich znaczeniem, miejscem i rolą w twórczości Różewicza, ale próbą, która przynosi trochę inne spojrzenie na grę intertekstualną. Praca porządkuje bowiem dialogowe relacje, ukazuje ich szerokie spektrum, oryginalność i wielopoziomowość, ale także starała się pokazać, że Różewiczowska gra nie opiera się tylko na transpozycji „obrobionych” cytatów do nowego pola semantycznego.

Rozprawa została podzielona na najmocniej zarysowujące się w poezji Różewicza obszary interakcji: poezja (relacje z Norwidem, Staffem, Miłoszem), filozofia (Derrida), sztuka (Bacon, Pasolini) i media.

The aim of the paper is the examination and interpretation of identifiable intertextual references and strategies for text creation in the poetical works of Tadeusz Różewicz, which comprise, embedded in the postmodernist movement, poetics of the palimpsest. These relations cannot only be referred to intra-literary connections since they also include extra-literary styles, genres and intersemiotic links with extra-discursive media of art and communication.

The dissertation held within intertextual theory, linguistic pragmatics and cultural theory, is only a partial attempt to examine references, their meaning, place and role in Różewicz's works, yet, it is an attempt which provides a slightly different look at the intertextual game. This is because the paper organizes dialogic relations, presents a wide spectrum of them, shows their originality and multilevelness, but It also endeavours to demonstrate that Różewicz's game Is not only based on transposition of ‘processed’ quotations into a new semantic field.

The dissertation is divided into the most strongly outlined in Różewicz's poetry areas of interaction: poetry (relations with Norwid, Staff, Miłosz), philosophy (Derrida), art (Bacon, Pasolini) and the media.