Substancje obce w żywności : żywność bezpieczna

Abstract

Człowiek dbający o zachowanie przyrody nie powinien zapominać o sobie, o trosce o swoje zdrowie i o dobrą kondycję. Czynny wypoczynek, sport, zabawa ruchowa - wszystko to sprzyja zachowaniu dobrego stanu fizycznego. Pamiętać należy także o sposobach żywienia i o jakości produktów spożywczych, które konsumujemy. Wszak pokarm jest czynnikiem ekologicznym, oddziałującym na nasz organizm bardzo silnie. Nie trzeba czytać fachowej literatury, aby przekonać się, że nasz sposób odżywiania jest fatalny! Jemy szybko, nerwowo, nieregularnie, nie wspominając już o nieprawidłowym doborze produktów spożywczych w posiłkach. W końcu XX wieku powszechność chorób układu pokarmowego i trawiennego nie budzi u nikogo zdziwienia. Jest to zjawisko tak oczywiste, że koniecznie należy zadać pytanie: dlaczego tak się dzieje? Wszak postęp nauk medycznych jest zadziwiający, rośnie stopa życiowa, a ludzie ciągle chorują. Wydaje się, że kluczem do tej zagadki jest niedoinformowanie społeczeństwa o tym, co szkodzi, a co jest korzystne dla zdrowia. Zwykle wszystko zaczyna się od pożywienia, a trzeba wiedzieć, że aż 74% zanieczyszczeń przedostaje się do organizmu człowieka drogą pokarmową. Sposób odżywiania się to jedno, a jakość konsumowanych produktów to sprawa zupełnie inna. Rzadko zastanawiamy się, jaki jest stan sanitarny żywności, jakie zanieczyszczenia kumulują się w produktach spożywczych. Nie wiemy też, jak ustrzec się przed zatrutą żywnością. Nieskażona żywność stanowi warunek zachowania zdrowia i prawidłowego rozwoju społeczeństwa. Tu pozwolę sobie przytoczyć słowa S.K. Wiąckowskiego: „Od ludzi, którzy sprzedają leki w aptekach, wymagamy wyższych studiów, ale od osób, które najczęściej przygotowują nasze posiłki, nie wymagamy żadnych kwalifikacji, byle przygotowywały je szybko i smacznie" [1991, s. 159-164]. Dlaczego tak wiele się mówi o skażeniach żywności? Otóż sposób odżywiania i styl życia w głównej mierze decydują o kondycji zdrowotnej człowieka. Wiele groźnych chorób ma swoje podłoże w niewłaściwych dietach i nieracjonalnym odżywianiu. Powszechnie mówi się, że lepiej jest zapobiegać chorobom, niż je leczyć. Ale żeby zastosować profilaktykę, trzeba znać przyczynę: poznać źródła i drogi migracji substancji obcych do żywności. Dobrze jest umieć zastosować sposoby eliminacji toksycznych substancji z produktów spożywczych. Musimy zadbać o własne zdrowie, a podstawą tego jest wiedza i wysoka świadomość ekologiczna. Wysoka - nie znaczy uniwersytecka, lecz powszechna, użyteczna. Świadomość i znajomość tego, co służy naszemu zdrowiu, a co zagraża. Tu zaczyna się problem: czy wiemy, co jemy? Produkty spożywcze mogą ulec zanieczyszczeniu z różnych źródeł: z otaczającego środowiska, podczas procesów produkcji, przetwarzania, magazynowania, dystrybucji. Skażenie żywności może nastąpić w sposób przypadkowy lub celowy - poprzez wprowadzenie substancji dodatkowych, poprawiających cechy organoleptyczne produktu. Tak więc substancjami obcymi w żywności mogą być zanieczyszczenia chemiczne, biologiczne, fizyczne oraz dozwolone (lub niedozwolone) substancje dodatkowe. Ich zastosowanie w środkach spożywczych, używkach lub na ich powierzchni podlega surowym przepisom dotyczącym rodzaju i ilości. Nie mogą być szkodliwe dla zdrowia ludzkiego ani powodować zmian organoleptycznych artykułów w stopniu uniemożliwiającym ich spożycie. Celem monografii jest scharakteryzowanie źródeł migracji zanieczyszczeń do żywności, zarówno w trakcie jej produkcji, jak też przetwarzania, magazynowania i transportu. Tematyka ta zainteresowała mnie już dawno. Na własnym przykładzie przekonujemy się, że nie zawsze wiemy, co spożywamy, nie zastanawiamy się nad jakością produktów spożywczych. Poznanie metod zapobiegania skażeniom jest istotnym czynnikiem dbałości o własne zdrowie.